deney kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
1. isim Bilimsel bir gerçeği göstermek, bir yasayı doğrulamak, bir varsayımı kanıtlamak amacıyla yapılan işlem; tecrübe.
2. isim ► deneyim:
"Herkesin kendi deneyi ile bildiği bir gerçek vardır." - Haldun Taner
Ruhbilim Terimleri Sözlüğü - 1974
Türkçe: tecrübe, İngilizce: experiment
Belirli bir varsayımın doğruluk durumunu değerlendirme ya da var olabilecek bağıntıları ortaya çıkarma amacıyla koşulların ya da bunların değişken durumlarının ve sonuçların gözlendiği planlanmış deneme.
Eğitim Terimleri Sözlüğü - 1974
Türkçe: tecrübe, İngilizce: experiment, Fransızca: expérience
1. Fizik, kimya, biyoloji gibi derslerin öğretiminde doğal olayların bağıntıları ve yasaları üzerinde bilgi edinmek; varsayım olarak benimsenen bilim yasalarının doğruluğunu göstermek; belli bir doğa olayını, etmenleri denetim altında tutarak, sınıf ya da deney odasında öğrencilere göstermek için yapılan planlı deneme ya da sınama işi. 2. Bilinmeyen bir şeyi bulmak, bir ilkeyi, bir varsayımı sınamak amaciyle yapılan eylem ya da işlem.
İstatistik Terimleri Sözlüğü - 1983
İngilizce: experiment, Almanca: Experiment
(Deneysel tasarım) Etkenlerin bağımlı değişken üzerindeki etkilerini araştırmak üzere rasgelelik süreçleri kullanılarak yapılan denemeler.
Kimya Terimleri Sözlüğü - 1981
Türkçe: tecrübe, İngilizce: experiment, Fransızca: expérience, Almanca: Versuch
Bilimsel araştırmanın gözlem ve varsayım basamaklarından sonra gelen, gözlenen olayları, benzerlerini ya da doğada gözlenmemiş olanları, çeşitli koşullarda ve özgül yöntemlerle deneylikte yapmak için uygulanan türlü etkinliklere verilen ad.
Yöntembilim Terimleri Sözlüğü - 1981
Türkçe: tecrübe, İngilizce: experiment
Bir değişkenin etkilerini gözlemek üzere koşulları hazırlanmış ya da amaçlı olarak düzenlenmiş gözlem ya da deneyleme sürecinin ürünü.
Uygulayım Terimleri Sözlüğü - 1980
Türkçe: tecrübe, test, İngilizce: test, experiment, Fransızca: essai, épreuve, expérience
genel uygulayım: 1. Deneme işleminde yapılan iş, uygulama vb. 2. Bilimsel bir gerçeği göstermek, bir varsayımı kanıtlamak ya da bir yasanın doğruluğunu ortaya koymak için yapılan işlem.
Felsefe Terimleri Sözlüğü - 1975
Türkçe: tecrübe, İngilizce: experience, experiment, Fransızca: expérience, Almanca: Erfahrung, Experiment, Diğer: Yun. empeiria, Latin: experientia
Gerçekliği olana ilişkin her çeşit yaşantı, algılama, duyumlama, verilmiş olma vb. İnsan yaşamında bilincin karşılaştığı şeylerin tümü. (Felsefede) Gerçeklik üzerine kavramsal olmayan her türlü bilginin temeli: Her bilimin güvenilir olabilmesi için deneye dayanması, öte yandan bilginin salt deneyle kalmaması gerekir. Deneyin bilimsel amaçlarla, düşünce yoluyla düzenlenmesi, karşılaştırılması, bağlantılar kurulması, giderek doğrulanması ve tamamlanması gereklidir. Yunanca peira (deneme, sınama) sözcüğünden iki dizi sözcük türetilmiş: I. (Soyut ve genel anlamda kullanılan) empeiria ve türevleri: empirik, empirizm; II. (Somut ve daha teknik anlamda kullanılan) experientia (Latince experiri = deneme, deney yapma) ve türevleri: expérimenter, experimental, expérimentation.
Felsefe Terimleri Sözlüğü - 1975
İngilizce: experience, Fransızca: experience, empirie, Almanca: Erfahrung
I- Empeiria = deney, yaşantı, görgü: Episteme' (bilim)ye karşıt olan: İşlenmemiş bir olay üzerine dayalı bilgi. Olaylardan doğrudan doğruya kendimizin bilgi edinmemizin yolu. Olaylardan edindiğimiz dolaysız bilgi. İnsanın kendi görmesi, kendi yaşantısıyle kazanmış olduğu şey; insanın kendi sınadığı deney. empirique = görgüsel deneysel, (deneyci): 1. Experimental (deneyimsel) ya da bilimsel olana karşıt olarak: Yöntemli bir denetlemeye baş vurmadan doğrudan doğruya, sıradan yapılan deney. 2. Ussal ve dizgesel olana karşıt olarak: Yapılan deneyin verilerini yorumlamak ya da ussal bir dizge halinde düzenlemek için usa baş vurmadan sıradan bir deneme düzeyinde kalan deney. 3. Bazen, ama yanlış olarak: experimental’le eşanlamlı: Yöntemli ve ussal biçimde yapılan deney; deneyci yöntem (méthode empirique).
Felsefe Terimleri Sözlüğü - 1975
Empirisme : bk. deneycilik, görgücülük
Felsefe Terimleri Sözlüğü - 1975
İngilizce: experiment, Fransızca: expérience, Almanca: Experiment
II. Experientia - deney : Deneyle sınama, araştırma, deneyimleme edimi (deneyim); olayların kesin, tam ve yöntemli bir biçimde araştırılabilmesi ya da gözlemlenebilmesi için olabildiğince değişken koşullar altında canlı olarak yapma bir biçimde oluşturulması; gözlem, deneyim, tümevarım yoluyla edinilen yöntemli, bilimsel deney; tümevarımlı bilgi (Bacon'dan beri) hem tümdengelimli bilgiye hem de sıradan deneye karşıt olarak kullanılmıştır. (Felsefede) 1. (Usa karşıt olarak) Bilgide kazanılmış olan (şey), bk. deneycilik. 2. Yapılmış olan deney: deneme, deneyler yapma eylemi, a. Edilgin olarak yapılırsa (sıradan deney) bilgi amacı yoktur, deneysel empirik bilgi verir; b. etkin olarak yapılırsa (bilimsel deney) bilgi aracı olarak özellikle bir varsayımı denetlemek içindir; deneylere dayanarak (experimental) bilgi elde eder. 3. (Geniş anlamda) Bir varsayımı denetlemek için yapılan her çeşit gözlem.
Felsefe Terimleri Sözlüğü - 1975
İngilizce: experiment, Almanca: Experiment
Expérimentation = deneyim: Bir doğruyu ortaya çıkarmak üzere deneyin (2 b anlamında) yöntemli bir biçimde kullanılması. Experimental = Deneysel: 1. Geniş anlamda (empirique'le eşanlamlı): Sıradan deneyi kullanır ve sonuçlar çıkarır. Deney odası (laboratuvar) tekniği kurulmadan önce de ruhbilim deneyseldi, ama empirik anlamında. 2. Empirik'e karşıt anlamda: bilimsel deneyi kullanır. Expérience morale = töresel deney (töresel yaşantı). Ahlak değerlerinin gerçekliği üzerine bir bilincin doğmasını sağlayan yaşanmış eylem. Expérience vécue (Erlebnis-Erfahrung), bk. yaşantı
Fiziksel Kimya Terimleri Sözlüğü - 1978
Türkçe: tecrübe, İngilizce: experience, experiment, Fransızca: expérience, Almanca: Experiment
Bilimsel birgerçeği ortaya çıkarmak, bir varsayımı denemek ya da kanıtlamak, bir yasanın doğruluğunu göstermek ereğiyle yapılan işlem.
Fizik Terimleri Sözlüğü - 1983
Türkçe: tecrübe, İngilizce: experiment, Fransızca: expérience, essai, Almanca: Experiment
Bilimsel araştırma yapmak, bir varsayımı ya da bir yasayı kanıtlamak için tasarlanarak yapılan ve belirli niceliklerin ölçülmesine, karşılaştırılmasına dayanan kılgıl çalışma.
Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu - 1963
Türkçe: tecrübe, Fransızca: éxpérience, épreuve
(astronomi, fizik, kimya)
Madencilik Terimleri Kılavuzu - 1979
test
Metalbilim İşlem Terimleri Sözlüğü - 1972
İngilizce: test; experiment, Fransızca: essai; épreuve, Almanca: Probe; Prüfung
Deneme işleminde yapılan iş.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
İngilizce: experiment
1. İstatistiksel açıdan, gözlemlerin veya ölçümlerin olası sonuçlarını elde etmek için kullanılan terim. 2. Test.
Hemşirelik Terimleri Sözlüğü
İngilizce: experiment
Etkisi ölçülecek işlemin ya da etkenlerin belirli kurallar ve koşullar altında deneklere uygulanması.
Mantık Terimleri Sözlüğü - 1976
İngilizce: experiment
Gözlem veya varsayım basamaklarından sonra bir yasayı doğrulamak, bir varsayımı kanıtlamak veya bilimsel bir gerçeğe ulaşmak için değişik koşullarda ve özgül yöntemlerle deneylikte yapılan işlem.