dek kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
dek (I)
1. edat Bir işin, bir durumun sona erdiği zamanı veya yeri gösteren bir söz; kadar, değin (I):
"Bir iki adım atıp yanıma dek geliyor." - Zeyyat Selimoğlu
2. edat Belirtilen zamanı, yeri vb.ni içine almayacak bir biçimde; kadar, değin (I):
Başvurular eylülün beşine dek yapılmalı.
dek (II)
isim, eskimiş, Farsça dek
► entrika.
Kelime Kökeni
Eski Türkçe teg- "değmek, denk olmak" fiili ile eş kökenlidir.
Tarihte En Eski Kaynak
teg "gibi (benzetme edatı)" [ Orhun Yazıtları (735) : kağan süsi böri teg ermiş, yagısı koñ teg ermiş [kağan ordusu kurt gibi idi, düşmanı koyun gibi idi] ]
tegi "kadar (+I edat/zarf ekiyle)" [ Orhun Yazıtları (735) : Témirkapıgka tegi süledim [Demirkapıya değin savaştım] ]
tegin "kadar, gibi (+In edat/zarf ekiyle)" [ Divan-i Lugat-it Türk (1070) ]
dek "kadar, değin" [ TDK, Tarama Sözlüğü (1400 yılından önce) : Nura battı kamu baştan başa dek/ Bu cümle ne ki kurudan yaşa dek ]
dek dur-/dek oturmak "uyumlu olmak" [ TDK, Tarama Sözlüğü (1400 yılından önce) : Yunus imdi var dek otur, yüziŋi Hazrete götür ]
dekin "tekin, sakin, uygun" [ TDK, Tarama Sözlüğü (1500 yılından önce) : dekin yérde kişi divane olmaz ]