kadir kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
kadir, -dri (I)
Arapça ḳadr
1. isim ► değer.
2. isim, gök bilimi Bir yıldızın parlaklık bakımından bulunduğu basamak:
Birinci kadirde on dokuz, ikincide elli yedi, üçüncüde yüz yetmiş dört yıldız bulunur.
kadir (II)
(ka:dir), Arapça ḳādir
1. sıfat ► muktedir:
"Binaya yakışacak mobilyayı satın almaya kadir babayiğit çıkmadı." - Reşat Nuri Güntekin
2. sıfat, din bilimi Her şeye gücü yeten (Tanrı):
"Evlerinin önü yüksek çevirme / Kadir Mevla'm bugünlük de ayırma" - Halk türküsü
Kelime Kökeni
kadir (I)
Arapça ḳdr kökünden gelen ḳadr قدر "1. güçlü olma, gücü yetme, 2. kapasite, değer, kıymet, nicelik, ölçü, 3. Ramazan ayının 26cı gecesine verilen ad" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük Arapça ḳadara veya ḳadira قدَر/قدِر "1. güçlü idi, gücü yetti, -ebildi, 2. (Allah) emretti, buyurdu" fiilinin masdarıdır.
Tarihte En Eski Kaynak: ḳadr "değer" [ Atebet-ül Hakayık (1300 yılından önce) ]
kadir (II)
Arapça ḳdr kökünden gelen ḳadīr قدير "kudret sahibi (sadece tanrı için)" sözcüğünden alıntıdır.
Tarihte En Eski Kaynak: [ Dede Korkut Kitabı (1400 yılından önce) : Kadir Tañrı seni namerde muhtaç eylemesün ]
kadir (III)
Arapça ḳdr kökünden gelen ḳādir قادر "gücü olan, güçlü" sözcüğünden alıntıdır. Arapça sözcük bir sözcükten alıntıdır.
Tarihte En Eski Kaynak: [ İrşadü'l-Mülûk ve's-Selâtîn (1387) : Takı biri kadr kiçesi yüwünmek turur ]