agaricus

 

Agaricus campestris

Agaricus, dünya çapında 300'den fazla üyesi olan, hem yenilebilir hem de zehirli türler içeren bir mantar cinsidir. Cins, yaygın ("düğme") mantarı ya da kültür mantarı (Agaricus bisporus) ve Batı'nın baskın kültür mantarı olan tarla mantarını da (A. campestris) içerir.

Agaricus'un türleri, alt tarafında çıplak sporların üretildiği bir dizi yayılan plaka veya solungaçların büyüdüğü etli bir başlık veya kümeye sahip olmaları ile karakterizedir. Agaricaceae familyasının diğer türlerinden çikolata/kahve rengi sporları ile ayrılırlar. Agaricus türleri ayrıca mantarın üzerinde büyüdüğü nesnenin veya substratın üzerine yükselen bir gövdeye ve gelişen solungaçları koruyan ve daha sonra sap üzerinde bir halka oluşturan kısmi bir örtüye sahiptir.

Biyolojik sınıflandırması

• Âlem: Fungi (Mantarlar)
• Şube: Basidiomycota (Bazitli mantarlar)
• Sınıf: Agaricomycetes
• Takım: Agaricales
• Familya: Agaricaceae
• Cins: Agaricus L.:Fr. emend Karst.
• Tip tür: Agaricus campestris L.:Fr.

Sinonimler

• Amanita Dill. ex Boehm. (1760)
• Fungus Tourn. ex Adans. (1763)
• Hypophyllum Paulet (1808)
• Myces Paulet (1808)
• Agaricus trib. Psalliota Fr. (1821)
• Pratella (Pers.) Gray (1821)
• Psalliota (Fr.) P.Kumm. (1871)

Taksonomi

Uzun yıllar boyunca Agaricus cinsinin türlerine Psalliota jenerik adı verildi ve bu durum mantarlarla ilgili eski kitaplarda hala görülebilir. Agaricus'u Psalliota'ya karşı korumak veya tam tersi için yapılan tüm teklifler şimdiye kadar gereksiz olarak kabul edildi.

1855 alan notları, Hypophyllum'un (alıntılanan literatür) Omphalia ve Agaricus ile eşanlamlısı (el yazısı notlar ile).

Agaricus'un çeşitli kökenleri öne sürülmüştür. Muhtemelen isim, Agari halkının, Agarum burnunun ve bir Agarus nehrinin bilindiği eski Sarmatia Europaea'dan kaynaklanmaktadır (hepsi Azak Denizi'nin kuzey kıyısında, muhtemelen Ukrayna'daki modern Berdiansk yakınında). Yunanca: ἀγαρικόν "Ağaç mantarı türü" anlamına gelir.

Filogenetik

Agaricus türleri arasındaki evrimsel ilişkileri belirlemek için filogenetik analizin kullanılması bu taksonomik olarak zor olan cinsin anlaşılmasını artırdı, ancak alt tür ilişkilerini tam olarak tanımlamak için yapılması gereken çok iş vardır. Bu analizlerden önce, Rolf Singer tarafından sınırlandığı şekliyle Agaricus cinsi, mantar dokusunun havaya veya çeşitli kimyasal reaktiflere reaksiyonlarına ve ayrıca mantar morfolojisindeki ince farklılıklara dayalı olarak beş bölüme ayrılan 42 türe ayrıldı. Kısıtlama parçası uzunluğu polimorfizm analizi, bu sınıflandırma şemasının revizyona ihtiyaç duyduğunu göstermektedir.

Bölümler

Bu cins birkaç bölüme ayrılmıştır:

• Bölüm Agaricus
• Bölüm Arvense Konrad & Maubl.
• Agaricus arvensis benzer altı alt grupta 19 tür içerir ve çok yönlü heterotalik yaşam döngülerine sahiptir.
• Bölüm Xanthodermatei
• Singer tarafından 1948 yılında ana hatları çizilen bu bölüm, A. xanthodermus türlerine benzer çeşitli özelliklere sahip türleri içermektedir. Bölüm oluşturan Klad ITS1 + 2 analizine dayanmaktadır.
• Bölüm Chitonioides
• Bölüm Sanguinolenti
• Bölüm Spissicaules (Hainem.) Kerrigan
• Bölüm Duploannulatae

      ITS1, ITS2 ve 5.8S dizilerinin DNA analizine dayanarak, bu bölüm (Hortenses bölümü olarak da bilinir), beşi ılıman Kuzey Yarımküre'den iyi bilinen türlere karşılık gelen altı farklı bölüme ayrılabilir: A. bisporus, A. subfloccosus, A. bitorquis, A. vaporarius ve A. cupressicola. Altıncı dal, A. devoniensis tür kompleksini içerir.

düğme mantarı, Agaricus bisporus

Türleri

Mantar cinsi Agaricus, dünya çapında yaklaşık 200 tür içerir.

• Agaricus abruptibulbus Peck (1905)
• Agaricus albolutescens Zeller (1938)
• Agaricus aestivalis Pilat (1951)
• Agaricus agrinferus Kerrigan & Callac
• Agaricus angusticystidiatus
• Agaricus annae
• Agaricus alabamensis – kuzey Amerika
• Agaricus albertii Bon (1988)
• Agaricus altipes Møller (yenilebilir)
• Agaricus amicosus
• Agaricus andrewii Freeman (yenilebilir)
• Agaricus arcticus
• Agaricus argenteus
• Agaricus argentinus
• Agaricus aridicola Geml, Geiser & Royse (2004)
• Agaricus aristocratus
• Agaricus arorae
• Agaricus arvensis –
• Agaricus augustus –
• Agaricus aurantioviolaceus
• Agaricus benesii
• Agaricus bernardii –
• Agaricus biannulatus Mua, L.A.Parra, Cappelli & Callac (2012) – Avrupa
• Agaricus bisporiticus – Asya
• Agaricus bisporus –
• Agaricus bitorquis –
• Agaricus blazei
• Agaricus bohusianus L.A.Parra (2005) – Avrupa
• Agaricus bohusii
• Agaricus bresadolanus
• Agaricus caballeroi L.A.Parra, G.Muñoz & Callac (2014) – İspanya
• Agaricus californicus
• Agaricus campbellensis
• Agaricus campestris
• Agaricus cellaris
• Agaricus chartaceus
• Agaricus chionodermus
• Agaricus chlamydopus
• Agaricus colpeteii
• Agaricus columellatus
• Agaricus comtuliformis
• Agaricus comtulus
• Agaricus cretacellus
• Agaricus cretaceus
• Agaricus crocodilinus
• Agaricus cupreobrunneus –
• Agaricus cupressophilus Kerrigan (2008) –
• Agaricus depauperatus
• Agaricus deserticola G.Moreno, Esqueda & Lizárraga (2010) –
• Agaricus devoniensis
• Agaricus diminutivus
• Agaricus dulcidulus –
• Agaricus eburneocanus
• Agaricus endoxanthus
• Agaricus erthyrosarx
• Agaricus essettei (= A. silvicola)
• Agaricus excellens
• Agaricus fissuratus
• Agaricus freirei – İspanya
• Agaricus fuscofibrillosus
• Agaricus fuscovelatus
• Agaricus floridanus
• Agaricus fuscopunctatus – Tayland
• Agaricus halophilus
• Agaricus hondensis
• Agaricus hortensis
• Agaricus huijsmanii Courtec. (2008)
• Agaricus inilleasper
• Agaricus impudicus
• Agaricus inapertus
• Agaricus koelerionensis
• Agaricus lacrymabunda
• Agaricus lamelliperditus
• Agaricus langei
• Agaricus lanipes
• Agaricus laskibarii
• Agaricus leucotrichus Møller (yenilebilir)
• Agaricus lilaceps –
• Agaricus litoralis –
• Agaricus ludovici
• Agaricus luteomaculatus
• Agaricus maclovianus
• Agaricus macrocarpus
• Agaricus macrolepis (Pilát & Pouzar) Boisselet & Courtec. (2008)
• Agaricus magni
• Agaricus maleolens
• Agaricus medio-fuscus
• Agaricus meleagris
• Agaricus menieri
• Agaricus micromegathus (yenilebilir)
• Agaricus microvolvatulus
• Agaricus minimus
• Agaricus moelleri –
• Agaricus murinocephalus –
• Agaricus nanaugustus Kerrigan
• Agaricus nebularum – Güney Amerika
• Agaricus niveolutescens
• Agaricus osecanus
• Agaricus pachydermus
• Agaricus pampeanus
• Agaricus parvitigrinus
• Agaricus pattersoniae – Kaliforniya
• Agaricus perobscurus
• Agaricus perrarus
• Agaricus phaeolepidotus
• Agaricus pilatianus
• Agaricus pilosporus
• Agaricus placomyces
• Agaricus pocillator
• Agaricus porphyrizon
• Agaricus porphyrocephalus Møller (yenilebilir)
• Agaricus praerimosus
• Agaricus pratensis
• Agaricus pseudopratensis
• Agaricus purpurellus
• Agaricus radicatus
• Agaricus romagnesii
• Agaricus rosalamellatus
• Agaricus rotalis
• Agaricus rubellus
• Agaricus rufotegulis
• Agaricus rusiophyllus
• Agaricus santacatalinensis – Brezilya
• Agaricus semotus
• Agaricus silvaticus
• Agaricus silvicola Peck (1872) –
• Agaricus smithii
• Agaricus solidipes Peck, Bull (1904) (yenilebilir)
• Agaricus spissicaulis
• Agaricus stigmaticus Courtec. (2008)
• Agaricus stramineus
• Agaricus subantarcticus
• Agaricus subfloccosus
• Agaricus subperonatus
• Agaricus subrufescens (= Agaricus blazei) –
• Agaricus subrutilescens –
• Agaricus subsaharianus L.A.Parra, Hama & De Kesel (2010)
• Agaricus subsubensis Kerrigan (2008) –
• Agaricus taeniatus – Çin
• Agaricus tlaxcalensis Callac & G.Mata (2008) – Tlaxcala
• Agaricus urinascens
• Agaricus vaporarius
• Agaricus variegans
• Agaricus valdiviae
• Agaricus xanthodermulus
• Agaricus xanthodermus –
• Agaricus xantholepis

Echigoshirayukidake (Basidiomycetes-X)' in de Agaricus'ta , ya Agaricus blazei'nin bir alt türü olarak ya da yeni bir tür olduğu düşünülmektedir.

Agaricus bitorquis

Tarla mantarı, Agaricus campestris

Agaricus impudicus

Agaricus perobscurus

Agaricus pilatianus

Agaricus semotus

Agaricus silvaticus

Agaricus subrufescens

Şarap renkli Agaricus, Agaricus subrutilescens

Agaricus vaporarius

Sarı boyayıcı, Agaricus xanthodermus

Agaricus deserticola

Yenilebilirlik ve toksisite

Cins, günümüzde en çok tüketilen ve en çok bilinen mantar olan kültür mantarı A. bisporus'u içerir. A. campestris de iyi bilinmektedir. A. porphyrocephalus da yenilebilir bir türüdür. 

Kayda değer yenmeyen tür sarı lekeli mantar A. xanthodermus'tur. Afrika'dan bildirilen bir türün, A. aurantioviolaceus'un ölümcül zehirli olduğu raporlanmıştır.

Kanser hastalarına kurutulmuş agaricus veya agaricus özü pazarlayan bazı distribütörlere tepki gösteren ABD Gıda ve İlaç Dairesi tarafından "sahte kanser 'tedavisi'" olarak tanımlamıştır.