Göz çukuru veya orbita, anatomide gözün ve uzantılarının bulunduğu kafatasının boşluğu veya soketidir. "Orbit", kemik soketi ifade etmek için veya içindekileri belirtmek için kullanılabilir. Yetişkin insanda yörüngenin hacmi 30 mililitre (1,06 imp fl oz; 1,01 US fl oz), göz 65 mililitre (2,3 imp fl oz; 2,2 US fl oz) dir. Göz çukurunun içeriği göz ihtiva orbital ve retrobulber fasya, ektraoküler kaslar, II, III, IV, V ve VI numaralı kranyal sinirler, kan damarları, yağ, gözyaşı bezi, kesesi ve kanalı, göz kapakları, orta ve yanal palpebral bağlar, kontrol bağları, suspensor bağ, septum, siliyer ganglion ve kısa siliyer sinirlerdir.
 |
| Etrafındaki kemiklerle birlikte göz çukurunun 3 boyutlu modeli |
Yapısı
Orbitalar, yüzün orta hattına açılan ve başa doğru bakan konik veya dört kenarlı piramidal boşluklardır. Her birinin bir taban, bir tepe ve dört duvarı vardır.
Sınırları
Yüze açılan taban, yani orbital marj, dört sınıra sahiptir. Aşağıdaki kemikler bunların oluşumunda yer alır:
- Üst kenar: frontal kemik
- Alt kenar: maksilla ve zigomatik kemik
- Medial kenar: frontal kemik ve maksilla
- Yanal kenar: elmacık kemiği ve frontal kemik
 |
| Göz çukurunu oluşturan yedi kemik: sarı = Frontal kemik yeşil = Lakrimal kemik kahverengi = Etmoid kemik mavi = Elmacık kemiği mor = Maksiller kemik su yeşili=Palatin kemiği kırmızı = Sfenoid kemik deniz mavisi = Nazal kemik (gösterilmiş ancak orbitanın bir parçası değil) |
İşlevi
Göz çukuru gözü tutar ve korur.
Göz hareketi
Göz hareketleri altı ayrı ekstraoküler kas tarafından kontrol edilir.Bunlar üst, alt,medial ve lateral rektus kasları ve ayrıca bir üst ve bir alt oblik kastır . Üst oftalmik ven, çevredeki kas sisteminden oksijensiz kanı tahliye eden ve orbita kanalının üst kenarı boyunca uzanan sigmoidal bir damardır. Oftalmik arter, büyük iç karotis enfarktüsü durumunda beyne kollateral olarak giden kan kaynağı olduğu için orbitada çok önemli bir yapıdır; çünkü bu, Willis çemberine giden bir yoldur. Ek olarak, optik siniri yani II numaralı kraniyal siniri içeren ve tamamen sfenoid kemiğin küçük kanadı tarafından oluşturulan ve optik dikme ile supraorbital fissürden ayrılan optik kanal vardır. Bu yapılardan herhangi birinin enfeksiyon kapması, travma veya neoplazm ile yaralanması geçici veya kalıcı görme bozukluğuna ve hatta derhal düzeltilmezse körlüğe sebep olabilir.Orbitalar ayrıca gözü mekanik yaralanmalardan korur.
Klinik önemi
Göz çukurunu çevreleyen fasya yumuşak dönüşlere izin verir ve göz çukurunun içeriğini korur. Oküler kürenin arkasında aşırı doku birikirse, göz çıkıntı yapabilir veya ekzoftalmi görülebilir.
 |
| Gözyaşı sistemi: a. gözyaşı bezi / lakrimal bez, b. üst lakrimal punctum, c. üst lakrimal kanal, d. gözyaşı kesesi e. alt lakrimal punctum, f. alt lakrimal kanal, g. nazolakrimal kanal |
Orbitanın süperotemporalinde yer alan gözyaşı bezinin büyümesi, gözün aşağı ve mediale (lakrimal bezin konumunun zıttı yönde) çıkıntı yapmasına neden olur. Gözyaşı bezi iltihaptan (ör. Sarkoid) veya neoplazmadan (ör. Lenfoma veya adenoid kistik karsinom) ötürü genişleyebilir.
Yatay rektus kaslarının oluşturduğu koni içindeki tümörler (örneğin, optik sinirin gliomu ve menenjiomu), gözün eksenel çıkıntısını üretir.Yani öne doğru şişkinlik görülür.
Graves hastalığı, rektus kaslarında hücre dışı matriks proteinlerinin birikmesi ve fibrozis oluşması nedeniyle Graves oftalmopatisi olarak da bilinen gözün eksenel çıkıntısına da sebep olabilir. Graves oftalmopatisinin gelişimi tiroit aktivitesinden bağımsız olabilir.
Ek resimler
 |
| Göz çukuru |
 |
| Sol orbitanın medial duvarı |
 |
| Sağ oküler kasın orijinini ve üst orbital fisürden giren sinirleri gösteren diseksiyon |
 |
| Lateralden orbita sinirleri |
 |
| Orbital kavite |
göz çukuru ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
isim, anatomi
Gözün ve uzantılarının bulunduğu kafatası boşluğu; çanak.
Zooloji Terimleri Sözlüğü - 1963
İngilizce: orbit, Fransızca: orbite, Almanca: Augenhöhle
Göz yuvarlarının içinde bulunduğu kemik boşluk.
Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu - 1963
Türkçe: cevf-i hicacî, Fransızca: orbite
(zooloji)
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
İngilizce: orbit, Fransızca: orbite, Almanca: Augenhöhle
Gözün içinde bulunduğu kemiksi boşluk.
Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü - 2007
Latin: orbita
İçinde göz küresinin bulunduğu kemik boşluk, orbit, orbita.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
Diğer: anat. orbita
anat. Gözün içinde bulunduğu kemiksel boşluk, orbita.