 |
| Mädlerpassage, Leipzig |
Pasaj (Fransızca : passage [geçit]), içerisinde dükkânların yer aldığı ve bir bina kompleksi içerisinden geçen üstü kapalı bir geçit. Pasajlar genellikle birbirine paralel sokaklar arasında bulunur. Pasaj kültürü 19. yüzyılda Fransa'da gelişmiştir.
Tarihi
19. yüzyılda, günümüzdeki alışveriş merkezlerinin kökenlerini oluşturan pasajlar bağımsız bir bina tipine dönüştü. Walter Benjamin, hazırladığı kültürel-tarihi bir çalışmada, Paris'teki ilk pasajlarının yaratılmasını şöyle anlatmıştır:
“Paris pasajlarının çoğu 1822'den sonraki 15 yıl içerisinde yaratıldı. Ortaya çıkmalarının ilk koşulu tekstil ticaretindeki patlamadır. [...] Pasajlar, büyük mağazaların öncülleridir. […] Pasajlar, gazlı aydınlatmanın ilk örneklerinin sergilendiği yerlerdir. Pasajların yaratılması için ikinci koşul demir ile inşaatın başlangıcıdır."
Şehir içindeki pasajların bir kısmı 20. yüzyılda gelişen büyük mağaza kültürü, araba dostu şehirleşme ve alışveriş merkezlerinin rekabeti sonucunda yok oldu. 1980'lerden beri, şehir merkezlerini canlandırma çabaları ve postmodern mimarinin ortaya çıkışının bir parçası olarak, 19. yüzyıl pasajlarının mimarisini baz alan alışveriş merkezlerinin inşası artmıştır.
 |
| Passage des Panoramas, Paris |
Tarihi pasajlar listesi
- Passage du Prado, Paris (1785; 1925)
- Pasajul Macca-Villacrosse, Bükreş (1798; 1863)
- Passage des Panoramas, Paris (1800)
- Burlington Arcade, Londra (1819)
- Galerie Vivienne, Paris (1823)
- Passage du Grand-Cerf, Paris (1825)
- Passage Brady, Paris (1828)
- Westminster Arcade, Providence, ABD(1828)
- Passage de Choiseul, Paris (1829)
- Passage Lemonnier, Lüttich (1836–1838)
- Passage Pommeraye in Nantes (1840–1843)
- Pasaje Matheu, Madrid (1843–1847)
- Passage Jouffroy, Paris (1845)
- Pasaj (Пассаж, Passaş), Sankt Petersburg (1846–1848)
- Galeries Royales Saint-Hubert / Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen in Brüssel (1846)
- Paddock Arcade, Watertown (New York), ABD(1850)
- Pasajul Englez, Bükreş (1855)
- Ferstel Sarayı'ndaki pasaj, Wien (1855)
- Passage de Mirès, Paris (1860)
- Königin-Augusta-Passage, Köln, Hohe Straße (1863)
- Galleria Vittorio Emanuele II, Milano (1864–1867)
- Royal Arcade, Melbourne, Avustralya(1869)
- Kaisergalerie, Berlin (1873)
- Çiçek Pasajı, İstanbul (1876)
- Haagse Passage, Lahey (1885)
- GUM, Moskova (1890–1893)
- Galleria Umberto I, Napoli (1887–1891)
- Passatge de Bacardí, Barselona (1860)
- Castle Arcade, Cardiff, Galler (1887)
- Silver Arcade, Leicester, Birleşik Krallık (1889)
- Cleveland Arcade, Cleveland, ABD (1890)
- Block Arcade, Melbourne, Avustralya (1891–1893)
- The Strand Arcade, Sidney, Avustralya (1892)
- Victoria Quarter, Leeds, Birleşik Krallık (um 1900)
- Dayton Arcade, Dayton, Ohio, ABD(1902)
- Petrovsky Pasajı (Петровский пассаж), Moskova (1903–1906)
- Friedrichstraßenpassage, Berlin (1907–1908)
- Alsterarkaden'de Mellin Passage, Hamburg (1900)
- Mädlerpassage, Leipzig (1912)
 |
| Bükreş'teki Macca Villacrosse pasajları |
 |
| Milano'daki Galleria Vittorio Emanuele II |
pasaj kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Fransızca passage
1. isim İçinde dükkânlar bulunan, üzeri kapalı veya açık çarşı:
"Pasajın demir kapıları kapanırken önde hocaları, dört delikanlı çakırkeyif dışarı çıkıyordu." - Hasan Pulur
2. isim Yazının veya eserin bir bölümü; parça:
"Roman veya hikâyede güzel pasajlar hâlinde bizi sürükleyecek bu şiir ne yazık ki bir hikâye içinde değil!" - Sait Faik Abasıyanık
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
bk. alt kültür
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
İngilizce: sub-culture, passage
Kültür mikroorganizmalarının taze bir besi yeri ortamına aktarma işlemi.
Tıp Terimleri Kılavuzu - 2010
geçiş
Tıp Terimleri Kılavuzu - 2010
geçit
Kelime Kökeni
Fransızca passage "geçit, geçiş, yazıda veya müzikte kısa bir bölüm" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Fransızca passer "geçmek" fiilinden +age sonekiyle türetilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
"içinde dükkanlar bulunan geçit" [ Ahmet Rasim, Şehir Mektupları (1899) ]
"yazıda veya müzikte kısa bir bölüm" [ Akşam (gazete) (1924) : En tatlı pasajlardaki iptidai gıcırtılar herhalde virtüöz geçinen sanatkarlar için kabil-i müsamaha değildir. ]