A vitamini, göz problemlerini ve körlüğü önler. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek cilt sorunlarını engeller. Ayrıca sindirim sisteminde oluşan ülserleri tedavi eder; soğuk algınlığına ve böbreklerde, mesanede, akciğerlerde ve mukus zarlarında enfeksiyonlara karşı vücudu korur. Eksikliğinde gece körlüklerine benzer hastalıklar görülür.
A vitamini dokuların bakım ve onarımı, yeni hücrelerin gelişmesi, kemiklerin ve dişlerin oluşumu için de önemlidir. Antioksidan olarak faaliyet yaparak hücreleri kansere ve diğer hastalıklara karşı korur, yaşlanma sürecini yavaşlatır, yağ depolanmasına yardımcı olur. A vitamininin vücut açısından diğer bir önemi, proteinlerin A vitamini olmadan kullanılamamasıdır.
A vitamininin iki formu vardır:
- Hayvansal ürünlerde bulunan önceden oluşturulmuş A vitamini (retinol, retinal ve retinoik asit bileşikleri)
- Bitkisel gıdalarda bulunan provitamin A karotenoidleri (alfa-karoten, beta-karoten)
A vitamini içeren besinler
- A vitamini içeren hayvansal besinler: Peynir, süt, yoğurt, yumurta, karaciğer ürünleri, yağlı balıklar, havyar, yoğurt,
- Beta-karoten içeren bitkisel besinler: Sarı, kırmızı ve yeşil (yapraklı) sebzeler (Ispanak, brokoli, lahana, pazı, kırmızı biber, domates, havuç, şalgam, tatlı patates, bal kabağı vb.), sarı meyveler (mango, greyfurt, kavun, kayısı vb.)
A vitamini eksikliği neden olur?
- Uzun süre boyunca A vitamini içeren besinlerden tüketmemek,
- Bağırsak veya pankreas ameliyatı,
- Karaciğer bozuklukları (A vitamininin çoğu karaciğerde depolanır),
- Bağırsakların yağ emilimini ve dolayısıyla A vitamini emilimini bozan hastalıklar (Çölyak hastalığı, kronik ishal, safra kanallarının tıkanması, bazı pankreas bozuklukları, kistik fibrozis vb.),
- Uzun süredir yaşanan şiddetli protein ve kalori eksikliği A vitamini eksikliğine neden olabilir.
A vitamini eksikliği belirtileri
A vitamini eksikliği çok sık görülmemekle birlikte, eksikliğinde derinin pullanması, akne gibi cilt sorunları, iskelet gelişiminin duraklamasını içeren büyüme eksikliği, kornea ile ilgili sorunlar ve körlük görülebilir. Ayrıca A vitamini eksikliğinde bağışıklık sistemi ve vücut direnci azaldığından, vücut enfeksiyona daha açık hale gelir ve daha kolay hastalanır.
Retinol, A vitamininin besin olarak alınan haline denir.
Genel özellikleri
A vitamini (retinol) Genel özellikleri
- Kimyasal formülü: C20H30O
- Moleküler ağırlığı: 286.456 g/mol
Vitamin özellikleri
- Çözünürlüğü: Yüksek
- Günlük alınması gereken miktar (Yetişkin erkek): 900 µg/gün
- Günlük alınması gereken miktar (Yetişkin kadın): 700 µg/gün
- Günlük alınması gereken limit (Yetişkin erkek): 3,000 µg/gün
- Günlük alınması gereken limit (Yetişkin kadın): 3,000 µg/gün
Eksikliği
- Gece körlüğü
- Solgunluk, cilt kuruluğu
Fazlalığı
- Karaciğer toksitesi
- Cilt kuruluğu
- Kellik
Kaynakları
- Karaciğer
- Süt ürünleri
- Meyve
- Yeşil sebzeler
A vitamini ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
İngilizce: vitamin A, Fransızca: vitamine A, Almanca: Vitamin A
Karotenlerden elde edilen ve yağda çözünen, bazı balıkların karaciğerinde, sütte ve yumurtada bulunan, gözde çubuk ve koni hücrelerinin ışığa duyarlı pigmentinin öncüsü olan bir vitamin.
Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü - 2007
İngilizce: vitamin A
Yağda çözünen, ısıya dayanıklı, ağır metaller ve ultraviyole ışınları etkisiyle oksitlenip bozulabilen, epitel koruyucu, memelilerde ve deniz balıklarında vitamin A1, tatlı su balıklarında vitamin A2 formunda olan, organik, etkin ve esansiyel besin maddesi, retinol.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
İngilizce: vitamin A
Kediler dışındaki hayvanlarda beta karotenden sentezlenebilen, yalnız hayvansal dokularda bulunan ve palmitat esteri biçiminde karaciğerde depo edilen, görme işlevinin gerçekleşmesinde, epitel dokunun normal gelişmesi, farklılaşması ve mukus salgılamasında, kemik gelişmesinde, büyüme, üreme ve bağışıklık cevaplarının düzenlenmesinde görev alan yağda çözünen vitaminlerden biri, retinol, antikseroftalmik vitamin, antienfeksiyöz vitamin.
Hemşirelik Terimleri Sözlüğü - 2015
İngilizce: vitamine A
Süt ve süt ürünleri, balık yağı, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler ve tahıllı bitkilerde bulunan, yağda eriyen, eksikliğinde epiteliyal dokularda atrofi, mukozalarda enfeksiyona eğilim ve retinada rodopsin sentezinin bozulmasına yol açarak gece körlüğünün gelişimine neden olan vitamin, ##(retinol)##
İlaç ve Eczacılık Terimleri Sözlüğü - 2014
İngilizce: vitamin A
Karotenlerden elde edilen, bazı balıkların karaciğerinde, sütte ve yumurtada bulunan, gözdeki çubuk ve koni hücrelerinin ışığa duyarlı pigmentinin öncüsü olan yağda çözünen bir vitamin türü. #(retinol)#