Mandalina (Citrus reticulata), ılıman iklimde yetişmekte olan Turunçgiller (Rutaceae) familyasına ait bir meyve türüdür. Turuncu, sarı renklerde olan mandalina, etli ve sulu bir yapıya sahiptir. Mandalina, portakala nazaran daha yumuşak olan kabuğu soyulduktan sonra yenebildiği gibi suyu sıkılarak da içilebilir.
Tangerina, nova, kinnow, fremond, klausellina, robinson, okitsu, satsuma, ankor, klemantin, fortune, yerli, lee, fairchild marisol, minneola, ortanik, kara, ovari gibi çeşitleri vardır.
Türkiye'de en çok Akdeniz'de, Ege bölgesinin kıyı kesimlerinde ve kısmen Karadeniz Bölgesinde yetiştirilir.
Bilimsel sınıflandırması
- Âlem: Plantae (Bitkiler)
- Klad: Angiosperms (Kapalı tohumlular)
- Klad: Eudicots (İki çenekliler)
- Klad: Rosids
- Takım: Sapindales
- Familya: Rutaceae (Sedef otugiller)
- Alt familya: Aurantioideae
- Cins: Citrus (Narenciye)
- Tür: C. reticulata
- İkili adlandırma: Citrus reticulata
Etimoloji
Mandalina kelimesi, Türkçeye İtalyanca "mandarino" kelimesinden geçmiş, Batı kökenli bir sözcüktür. Bu sözcüğün kökeni de -geçmişte bazı Çinli devlet adamlarının giydiği sarı renkli kaftana atfen- Mandarin sözcüğüdür.
İklim isteği
Tüm Turunçgiller gibi sıcağı sever. Ama özellikle Satsuma (Rize Mandalinası) gibi belirli türlerin soğuğa dayanıklılığı portakal, limon gibi diğer turunçgillerden daha yüksektir.
Bu ağacın yetiştiriciliğinin yapıldığı yerde sıcaklıklar -3, -4 derecenin altına düşmemelidir. -9, -10 derecenin altına düşen sıcaklıklarda mandalina ağaçları donup ölebilir. Dayanamayacağı en yüksek sıcaklıklar ise, 45 derece ve üzeridir.
Botanik
Citrus reticulata orta boyda bir ağaçtır ve yaklaşık 7,6 metre (25 ft) boyundadır. Ağacın gövdesi ve büyük dalları dikenlidir. Yaprakları parlak, yeşildir, ve oldukça küçüktür. yaprak sapı kısa, hemen hemen kanatsızdır veya hafif kanatlıdır. Çiçekler yaprak koltuklarında tek tek veya küçük gruplar halinde bulunur. Narenciye genellikle kendi kendine verimli(ingilizce:self-fertile)(aynı çiçek içinde polen'i taşımak için yalnızca bir arı'ya ihtiyaç duyar) veya partenokarpik (tozlaşma'ya ihtiyaç duymaz ve dolayısıyla örneğin satsuma)'daki gibi çekirdeksizdir. Olgun bir mandalina ağacı 79 kilogram (175 lb) meyve verebilir.
 |
| Mandalina ağacı |
Meyvesi
Mandalina meyveleri küçüktür 40-80 milimetre (1,6-3,1 in). Renkleri turuncu, sarı-turuncu veya kırmızı-turuncudur. Kabuğu incedir ve kolayca soyulur. Kolay soyulmaları, mandalinaların diğer turunçgillere göre önemli bir avantajıdır. Tıpkı diğer turunçgillerde olduğu gibi, endokarp (iç eti) bölümlere ayrılır, bunlar da çok sayıda uzun hücreden oluşur. Meyveler çekirdeksiz olabilir veya az sayıda tohum içerebilir. Mandalina meyveleri tadı tatlı'dır ve meyve suyu yapmak için bütün olarak veya sıkılarak yenebilir.
 |
| File torbada mandalinalar |
Üretimi
| Mandalina, klementin mandalinası, satsuma Üretim, 2019 (milyon ton) | |
|---|---|
| Çin | 19.7 |
| İspanya | 1.8 |
| Türkiye | 1.4 |
| Fas | 1.4 |
| Mısır | 1.1 |
| Dünya toplamı | 35.4 |
| Kaynak: Gıda ve Tarım Örgütü | |
 |
| Mandalina tohumu |
 |
| Mandalina çiçeği |
 |
| Ağaçta mandalina |
 |
| Mandalina meyvesi |
mandalina hakkında bilgi nedir TDK sözlük anlamı ve açıklaması ne?
(mandali'na), İtalyanca mandarino
1. isim, bitki bilimi Turunçgillerden, ılıman iklimlerde yetişen ve portakala çok benzeyen bir ağaç (Citrus nobilis).
2. isim Bu ağacın turuncu renkli, kokulu, sulu meyvesi.
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
İngilizce: mandarin, tangerine, Fransızca: mandarine, Almanca: Mandarine, Latin: Citrus nobilis
Turunçgiller (Rutaceae) familyasından, doğal olarak Tropik, Subtropik ve Doğu Asya'da yayılış gösteren, ülkemizde meyveleri için kültürü yapılan bir tür.
Kelime Kökeni
Fransızca mandarine "turunçgillerden Çin kökenli bir meyve" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Fransızca mandarin "Çinli yönetici sınıfına mensup kişi" sözcüğünün dişil (müennes, feminine) halidir. mandarin maddesine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
mandarinya [ Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani (1876) ]