Bergamot (Citrus bergamia), sedef otugiller (Rutaceae) ortalama 4 m boyunda bir ağaç türü. Esas vatanı Batı Hindistan'dır. Yaprakları uzun ve koyu yeşildir. Çiçekleri beyaz renkli ve küçük olup, meyveleri küre veya armut biçiminde, 5–7 cm çapında etli kısmı ekşi lezzetli, kabuk kısmı limon sarısı renklidir.
Türkiye'de yetiştiği yer Doğu Akdeniz'in kıyı kesimleridir (Adana, Mersin, Hatay). Meyve kabuklarından sıkma usulü ile bergamut esansı elde edilmektedir. Yeşilimtrak sarı renkli, hoş kokulu ve acı lezzetli bir sıvıdır. Parfümeri (ıtriyat) sanayisinde kullanılmaktadır.
Usaresinden kalsiyum sitrat ve sitrik asit elde edilir. Koku vermesi için bazen çaylara da karıştırılır. Çay sektöründe kullanılan aromasına Earl Grey aroması ismi de verilir. Ayrıca reçeli de yapılır.
Bergamot ismi Türkçe "Bey Armudu" sözcüğünün bozularak önce İtalyanca'ya (Bergamotto) ardından da Fransızca'ya (Bergamote) geçmesiyle oluşmuştur.
Başka bir anlatıma göreyse bergamot meyvesinin adının İtalyanca'ya Bergamotta diye geçmesinin sebebi bu meyvenin Bergama Krallığıyla ilgisi olmasıdır.
Şu anda Türkiye'de Antalya, Mersin Adana civarlarında yetişir. En çok da Antalya dolaylarında yetişir.
Ayrıca bu bitki şu an Hindistan'da da yetişmektedir. Hindistan'a da İtalyanlar vasıtasıyla geçmiştir.
Bilimsel sınıflandırması
- Âlem: Plantae (Bitkiler)
- Klad: Angiosperms (Kapalı tohumlular)
- Klad: Eudicots (İki çenekliler)
- Klad: Rosids
- Takım: Sapindales
- Familya: Rutaceae (Sedef otugiller)
- Alt familya: Aurantioideae
- Cins: Citrus (Narenciye)
- Tür: C. bergamia
- İkili adlandırma: Citrus bergamia
bergamot hakkında bilgi nedir TDK sözlük anlamı ve açıklaması ne?
bergamot, -du
Fransızca bergamote
1. isim, bitki bilimi Turunçgillerden bir ağaç (Citrus bergamia).
2. isim Bu ağacın, kabuklarından reçel yapılan ve esans çıkarılan meyvesi.
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
İngilizce: citrus tree, bergamot orange, Fransızca: bergamotte, Almanca: Bergamotte, Latin: Citrus aurantium
Turunçgiller (Rutaceae) familyasından, taze meyvelerinden bergamut esansı elde edilen ve parfümeri sanayiinde kullanılan ağaçsı bitkiler.
Kelime Kökeni
Fransızca bergamote "1. Anadolu kökenli bir tür kokulu armut, 2. İtalya"nın Calabria bölgesine özgü çok kokulu bir turunçgil, citrus bergamia" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük İtalyanca aynı anlama gelen bergamotta sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük Türkçe beğ armudu deyiminden alıntıdır.
Tarihte En Eski Kaynak
[ Tıngır & Sinapian, Istılahat Lugati (1892) ]