Berber, erkek saçı kesen; sakal ve bıyık tıraşı yapan meslek erbâbı. Günümüzde pek çok berber saç boyama ve fön çekimi gibi işlemleri de gerçekleştirmektedir. Türkçeye Farsça berber kelimesinden geçmiştir. Kelimenin kökeni muhtemelen Latince barba (sakal) kelimesidir.
Geçmişte berberler sadece saç-sakal kesimi değil; sünnet, hacamat, dişçilik, sülükçülük; kellik, uyuz ve bit tedavisi de yapıyorlardı. Bu durum hâlen Dünya'nın bazı gelişmekte olan bölgelerinde devam etmektedir.
Tarihi
Berberliğin tarihi çok eskidir. Antik Mısır, Yunan ve Roma medeniyetlerinde berberlerin varlığına rastlanır. Umum berberlerinin yanı sıra geçmişte varlıklı kimselerin şahsî berberleri bulunurdu. Özellikle Antik Mısır'da misafirlerin ev berberini kullanmasına izin vermek, misafirperverliğin gereklerindendi.
11. yüzyılda Avrupa'da din adamlarına sakal tıraşı olma zorunluluğu getirildi. Bu dönemde berberler manastırların bir elemanı hâline geldi. Din adamları düzenli olarak kan aldırıyor ve bu işi diğer din adamları yapıyordu. 1163'te papalık, din adamlarının kan akıtmasını yasaklayınca kan alma ve bazı diğer küçük cerrahî işler berberlere devredildi. Bu dönemden sonra Avrupa'da yaklaşık 6 asır boyunca berberler pek çok küçük cerrahî işlemi gerçekleştirdiler. Bu durum kan alma, yara temizleme gibi işlerin seviyelerinin altında olduğunu düşünen tıp doktorlarını da memnun ediyordu.
Sakal tıraşı, modernleşme öncesinde Müslüman dini inancı çerçevesinde hadiste “bıyıkları kısaltın, sakalları uzatın” emriyle fıtrattan görülüp haram, mekruh sayılır, erkekler sakallarını uzatırlar, sakal duası yaparlardı. Osmanlı padişahları içinde de Yavuz Sultan Selim dışında bütün padişahlar sakallıydı.
Evliya Çelebi’ye göre ise, İbrahim’e kadar sakal tıraşı yoktu, İbrahim Kabe'de Hacdan sonra saç sakal kesimini başlattı. Muhammed'in 'sakal-ı şerif'ini kesen Selman-ı Farısi olduğu için berber dükkânlarında “Her seher besmele ile açılır dükkânımız, Selmanı Farisidir pirimiz üstadımız” yazan bir levha vardır.
Cumhuriyetten önce berberlere 'Perükar' deniliyordu. Osmanlı berberleri seyyardı, kahvede, sokakta tıraş ederler, evlere servis yaparlardı. Sabun, leğen, ustura temel araçlarıydı. Gitgide berberler dükkân açtı. Modern zamanlarda, sakal tıraşı medenilik göstergesi oldu ilk dönemlerde, ve sakal tıraşı olmayana kamusal ve medeni gözle bakılmadı.
 |
| 18. yüzyıl Osmanlı berber önlüğü |
berber kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
İtalyanca berbiere
1. isim Saç ve sakalın kesilmesi, taranması ve yapılması işiyle uğraşan veya bunu meslek edinen kimse; erkek berberi, perukar.
2. isim Bu işin yapıldığı dükkân; erkek berberi, perukar:
"Çarşıya yakın büyük caddedeki berberlerden birine gidecekti." - Yusuf Atılgan
Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğü - 1981
İngilizce: hairdresser, coiffeuse, wig maker, Fransızca: coiffeur-perruquier, coiffeuse-perruquière, perruquier(-ère), Almanca: Frisseur(-euse), Perückenmacher
Sinema/TV. Oyuncuların saçlarını yapan, takma saç, sakal, bıyık hazırlayan kimse.
Kelime Kökeni
Venedikçe barbièr "sakal traşı yapan kimse" sözcüğünden alıntıdır. Venedikçe sözcük Venedikçe barba "sakal" sözcüğünden türetilmiştir. Daha fazla bilgi için barbunya maddesine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
[ Osmanlı Kanunnameleri (1600 yılından önce) ]