serçe

Bayağı serçe (Passer domesticus)

Serçe, Passeridae familyasını oluşturan, insanlara yakın çevrelerde yaşayan, göçücü olmayan, konik gagalı kuş türlerine verilen ad.

{tocify} $title={İçindekiler}

Bilimsel sınıflandırması

Âlem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Aves (Kuşlar)
Takım: Passeriformes (Ötücü kuşlar)
Üst familya: Passeroidea
Familya: Passeridae

Cinsleri

Özellikleri

11–12 cm boyunda, 50 kadar türü vardır. Genellikle kahverengi, siyah ve boz renklidirler. Büyük sürüler meydana getirirler. Afrika'da pirinç tarlalarına büyük zarar veren altın serçe sarı tüylüdür. İnsanların çevresinde yaşayan evcil serçenin, sırt ve kanatları kahverengi, karın kısmı gridir. Erkeklerin gerdanında siyah bir leke bulunur. Dişiler daha sönük renklidir.

Habitat ve beslenme

İnsanlara yakın çevrelerde ve tarlalarda bulunur. Sürüler halinde de yaşarlar. Genellikle meyve, tohum, böcek ve larva gibi besinler tüketirler. Göçmen değildirler. Çekirdek ve ekmek artıkları da yerler.

Bir erkek serçe ekmek yiyor.

Üreme

Ağaçlara, kovuklara, çatı altlarına derme çatma yuvalar yaparlar. Boş kırlangıç yuvalarına da yerleşirler. Dişi, kahverengi benekli 4-5 adet beyaz yumurta yumurtlar. Kuluçka süresi 11-12 gün sürer. Yavrular yumurtadan çıktıktan iki hafta sonra yuvayı terk ederler. Eşler bir yaz süresince 3-4 defa yavru çıkarırlar.

Dağılımı

Avrupa, Asya ve bilhassa Afrika'da büyük sürüler halinde dolaşırlar. Amerika ve Avustralya'ya sonradan götürülmüşlerdir.

Popüler Kültür

Serçe ile Bülbül, Serçe ile Dört Yavrusu gibi masallarda Serçe'ye sıklıklar rastlanır.

serçe hakkında bilgi nedir TDK sözlük anlamı ve açıklaması ne?

isim, hayvan bilimi

Serçegillerden, insanlara yakın yerlerde yaşayan, kışın göçmeyen, koyu boz renkli, ötücü küçük bir kuş (Passer domesticus).

TDK etimoloji sözlüğü

‘küçük bir kuş (Passer domesticus)’
Akdeniz ağızlarında çerçe olarak geçer.
~ Az sǝrçǝ. -Tkm serçe. -Özb seçä. -Çuv serśi.
Kâşgarlı Mahmud’a göre Oğuzlar seçe biçimini kullanırlar. Ancak Doerfer (TMEN 1234) bu biçimin kesinlikle yanlış olduğunu dile getirmiştir. Ona göre Orta Türkçe seçe’yi *serçe diye okumak gerekir. Eski Türkmencede serçe olarak geçer. Buna karşılık Eski Kıpçakçada ‘serçe’ olarak çıpçık adı kullanılır (Leksika 176).
Clauson (ED 795a) seç- kökünden geldiğini bir olasılık olarak dile getirmiştir. Ona göre seçe’nin ‘(yerden tohum vb.) seçen (kuş)’ anlamına geldiği ve çağdaş Oğuz diyalektlerinde kullanılan serçe biçimindeki -r-’nin sonradan türediği anlaşılıyor. Türkçe serp- (< sep-) kökündeki -r- gibi.
Türkçe serçe’nin Farsçadan alındığı yolundaki sav yanlıştır.
Doerfer’e göre سا رجه yazımı Farsçada ‘sığırcık’ olarak kullanılan سا ر (sār) adına dayanan bir halk etimolojisidir.
Çağdaş diyalektlerde serçeye türlü adlar verilir: TatK çıpçık. -Bşk sıpsık. -Kklp şımşık. -Krg çımçık gibi. bk. Doerfer: TMEN 1146; Räsänen: V 109a; Ligeti: TörK 129.
Pelliot: BSOS 6:576; Deny: Principes 109. §; Räsänen: V 412a; Clauson: ED 795a; Tietze: WZKM 59-60: 171; Ligeti: TörK 129. Levitskaya: ChuvSt 103. -Clauson’a göre (ED 401a) Türkçede beş parmağın en küçüğüne verilen serçe parmak adı, Orta Türkçede kullanılan çıçalak sözünün yanlış etimolojisinden çıkmış olabilir.
Leksika’ya göre (177) Clauson’un seç- kökünden geldiği yolundaki açıklaması açık bir halk etimolojisidir. Yazarlar olası dış paralel olarak Japonca suzume ‘serçe’ biçimini vermişlerdir.
undefined
Räsänen: V 109a, 412a; İbragimov: ST 6, 1974, 41; Leksika 176-177; ÊSTJa 2003, 248-249.

Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998

İngilizce: house sparrow, Fransızca: moineau, Almanca: Haussperling, Latin: Passer domesticus

Kuşlar (Aves) sınıfının, ötücü kuşlar (Passeriformes) takımının, serçegiller (Passeridae) familyasından, sırtı kırmızı kahverengi, karnı kül rengi ak, dişisi kül renginde olan, Palearktik bölgede evlerin yakınında yaşayan bir tür. Evcil serçe.

Kelime Kökeni

Soğdca siçē veya siçāk "küçük bir ötücü kuş" sözcüğünden alıntıdır.

Tarihte En Eski Kaynak

seçe [ Divan-i Lugat-it Türk (1070) ]