Bedelli askerlik, Türkiye'de Osmanlı döneminden bu yana aralıklarla zorunlu askerliğe alternatif olarak süre kısalması karşılığı nakit bedel ödenmesi mantığına dayanan bir uygulamadır. Uygulamanın dayandırıldığı gerekçeler ordunun ve devletin maddi ihtiyaçları ve bireylerin işlerini kaybetmemeleridir. Uygulamanın Anayasa Mahkemesi tarafından eşitlik ilkesini ihlal etmediğine karar kılınmıştır.
18 yaş ve üzeri erkek Türk vatandaşlarından yurt dışında en az 3 yıl çalışmış olanların 30 günlük süre ile vatani hizmetlerini görmelerine olanak veren bedelli askerlik günümüzde geçerlidir, buna aynı zamanda "dahte" (dövizle askerlik hizmetine tabi erler) ismi de verilir.
Diğer şekli ise geçici olarak Türkiye'de ikamet etmekte olanlara sağlanan olanaktır. Bu durumdaki askerlik süresi ise 30 gün olarak tespit edilmiştir. Cumhuriyet tarihinde 10 kez uygulanmıştır. En son uygulamalar, 1987, 1992 ve 1999 yıllarında yapılmıştır. 1999 yılındaki uygulamanın sebebi 17 Ağustos 1999'daki Gölcük depreminden sonra ülke ekonomisine katkı amacı taşımıştır. 2011 yılında uygulanan bedelli askerlikte, 30 yaşından gün alan ve 30.000 TL tutar ödeyen kişiler askerlik vazifesini yapmış sayılmışlardır. Yasa çerçevesinde adaylar 21 günlük temel askeri eğitimden de muaf tutulmuşlardır. 2 Aralık 2014 tarihinde Başbakan Ahmet Davutoğlu, 31 Aralık 1987 ve önceki tarihlerde doğanların 18.000 TL karşılığında bedelli askerlikten faydalanabileceklerini belirtmiştir. Bu açıklamadan kısa bir süre sonra toplanan Bedelli Askerlik Komisyonu, bedelli askerlikten 1 Ocak 1988 ve önceki tarihlerde doğanların yine 18.000 TL karşılığında yararlanabileceğini belirten bir karar almıştır. Bu kararın 2 Ocak 1988 ve sonraki tarihlerde doğanlara hak ihlali oluşturduğunu düşünen askerlik yükümlüleri, kararı Ocak 2015'te Anayasa Mahkemesine taşımıştır.
2018 yılında bedelli askerlik uygulanmış, 26 Haziran 2019 tarihindeki yeni askerlik kanunu ile bedelli askerlik kalıcı hâle getirilmiştir. 2020 bedelli askerlik bedeli 35 bin 54 TL olarak belirlenmiştir. Bedelli askerlik ücretleri 2021 yılının ilk yarısında 39 bin 788 liraya yükselmiş, 2022 yılında ise 55.194 TL'ye yükselmiştir. Yurtdışındaki Türk vatandaşlarının döviz üzerinden yaptıkları ödemelere ise kur ayarı yapılacağı açıklanmıştır. Bedelli başvuru ücretleri memur maaşı endekslidir bu nedenle her yıl Ocak ve Temmuz ayında belirlenmiş olan memur maaşı katsayısına göre düzenli olarak yeniden hesaplanır.
Bedelli başvuruları her yıl yeni enflasyon değerlerinin açıklandığı Ocak ayının ikinci haftasından itibaren başlar ve yılın son iş günü mesai saatleri bitimine kadar devam eder. Bu süre içerisinde başvuru gerçekleştiren adayların askerlik yerleri ve tarihleri başvuru yaptıkları yılı takip eden Ocak ayının ikinci haftasında açıklanır. (Örneğin Ocak 2023 ve Aralık 2023 yıllarında bedelli başvurusu yapmış olan iki adayın da askerlik yapacakları yerler ve tarihleri Ocak 2024'te açıklanacaktır.) TSK tarafından belirlenmiş olan bedelli programına göre yılın ilk bedelli celbi Şubat, son celbi ise Aralıktır. Ocak ayı çoğunlukla yeni ücretin belirlenmesi ve celp tarihlerinin açıklanması arasındaki bir döneme denk gelmesiyle nedeniyle bedelli eğitim celpleri arasında bulunmaz.
Yıllara göre bedelli askerlikten faydalanan kişi sayısı
Türkiye'de 1987'den, 2023'e kadar Bedelli Askerlik hakkından yararlanan yetişkin erkek sayısı 1 milyon 500 bine yaklaşıktır.
| Yıl | Yararlanan kişi sayısı | Ort. Fiyat ($ dolar bazında) | Kışla şartı |
|---|---|---|---|
| 1987 | 18.433 | 2.850 $ | Yok |
| 1992 | 35.111 | 2.900 $ | Yok |
| 1999 | 72.290 | 8.500 $ | Yok |
| 2011 | 69.073 | 16.600 $ | Yok |
| 2014 | 203.824 | 8.100 $ | Yok |
| 2018 | 635.582 | 3.100 $ | Var (21 gün) |
| 2019-2023 | 402.045 | 5.000 $ | Var (28 gün) |
Bedelli askerlik kalıcı hâle geldikten sonra TL ve USD bazında ücretler
| Yıl | Ort. Fiyat (TL) | Ort. Fiyat (USD) |
|---|---|---|
| 2019 (1 Ocak-30 Haziran) | 31.343,28 TL | 6.000 $ |
| 2019 (1 Temmuz-31 Aralık) | 33.230,16 TL | 5.800 $ |
| 2020 (1 Ocak-30 Haziran) | 35.054,64 TL | 4.500 $ |
| 2020 (1 Temmuz-31 Aralık) | 37.070,64 TL | 5.500 $ |
| 2021 (1 Ocak-30 Haziran) | 39.788,64 TL | 5.300 $ |
| 2021 (1 Temmuz-31 Aralık) | 43.151,28 TL | 5.000 $ |
| 2022 (1 Ocak-30 Haziran) | 56.506,80 TL | 4.100 $ |
| 2022 (1 Temmuz-31 Aralık) | 80.064,72 TL | 4.800 $ |
| 2023 (1 Ocak-30 Haziran) | 104.084,00 TL | 5.500 $ |
bedelli askerlik ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
bedelli askerlik, -ği
isim, askerlik
Askerlik çağına gelmiş gençlerin belirlenen miktardaki parayı ödeyerek yaptıkları kısa süreli vatani görev.