Basınç, bir yüzey üzerine etkide bulunan dik kuvvetin, birim alana düşen miktarı. Katı, sıvı ve gazlar ağırlıkları nedeniyle bulundukları yüzeye bir kuvvet uygularlar. Kuvvetin kaynağı ne olursa olsun birim yüzeye dik olarak etki eden kuvvete basınç (P), bütün yüzeye dik olarak etki eden kuvvete de basınç kuvveti (F) denir.
P = F / S
- P : Basınç
- F : Kuvvet
- S : Alan
{tocify} $title={İçindekiler}
Katılarda basınç
Katı maddeler ağırlıklarından dolayı bulundukları zemine kuvvet uygularlar. Bu nedenle katıların bulundukları zemine uyguladıkları basınç oluşturan dik kuvvet, ağırlıklarıdır. Uygulanan kuvvet ve yüzey alanı değiştirilerek basıncın büyüklüğü değiştirilebilmektedir. Katılar kendilerine uygulanan kuvveti yönü ve şiddetini değiştirmeden aynen iletir. Bazı durumlarda yüzey alanı artırılarak basınç etkisi azaltılmaya çalışılır. Birim zamanda birim noktaya uygulanan kuvvet olarak tanımlanabilir.
Kapalı kaplardaki gazların basıncı
Gazlarda basınç ise birçok unsurla bağlantılıdır. Gazların basıncının hesaplanmasında sıcaklık, bulunduğu kabın hacmi, gazın miktarı ve R sayısı önemlidir. Bunları formülle ifade edecek olursak: P.V=n.R.T. Gazlarda basınç, gazın molekül sayısı ve sıcaklığı artarsa artar; gazın bulunduğu kabın hacmi artarsa azalır. R sayısı ise sabit bir sayıdır. Kapalı kaplardaki gazlarda basınç manometreler yardımı ile ölçülür.
 |
| Basınç Gradyan Kuvveti |
Sıvılarda basınç
Sıvı basıncı, sıvının ağırlığından dolayı bulunduğu kabın her noktasına uyguladığı basınçtır. Sıvı basıncı o noktanın sıvı sütununun ağırlığı kadardır.
Yani, p = h x d x g
( Sıvı basıncı= yükseklik x yoğunluk x yer çekimi ivmesi ).
Sıvı basıncı kabın biçimine ve genişliğine bağlı değildir.
P = h. d. g sıvı basıncı.
Basınç birimleri
| paskal (Pa) | bar (bar) | atmosfer (atm) | tor (Tor) | |
|---|---|---|---|---|
| 1Pa | ≡ 1 N/m² | 10-5 | 9.8692×10-6 | 7.5006×10-3 |
| 1bar | 100,000 | ≡ 106 dyn/cm² | 0.98692 | 750.06 |
| 1atm | 101,325 | 1.01325 | ≡ 1 atm | 760 |
| 1Tor | 133.322 | 1.3332×10-3 | 1.3158×10-3 | ≡ 1 Torr; ≈ 1 mmHg |
Örneğin: 1 Pa = 1 N/m² = 10-5 bar = 9.8692×10-6 atm = 7.5006×10-3 tor
Fizik problemlerinde genellikle basınç birimi olarak, "Pascal" kullanılır.
basınç kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
basınç, -cı
isim, fizik
Bir yüzey üzerine etkide bulunan gücün yüz ölçümü birimine düşen miktarı, tazyik:
Gazların, içinde kapalı oldukları kabın her yönüne doğru basınçları vardır.
Kimya Terimleri Sözlüğü - 1981
Türkçe: tazyik, İngilizce: pressure, Fransızca: pression, Almanca: Druck
Bir yüzeyin birim alanına uygulanan kuvvet.
Coğrafya Terimleri Sözlüğü - 1980
Türkçe: tazyik, İngilizce: pressure, Fransızca: pression, Almanca: Druck
bk. havayuvarıbasıncı
Uygulayım Terimleri Sözlüğü - 1980
bk. sıkıştırma.
Fiziksel Kimya Terimleri Sözlüğü - 1978
Türkçe: tazyik, İngilizce: pressure, Fransızca: pression, Almanca: Druck, Diğer: Jap. aturyoku
Birim alan başına dik olarak düşen kuvvet.
Fizik Terimleri Sözlüğü - 1983
Türkçe: tazyik, İngilizce: pressure, Fransızca: pression, Almanca: Druck
Bir akışkanın değdiği yüzeye uyguladığı itme kuvvetinin birim yüzeye düşen tutarı.
Madencilik Terimleri Kılavuzu - 1979
pressure
basınç
Metalbilim İşlem Terimleri Sözlüğü - 1972
İngilizce: pressure, Fransızca: pression, Almanca: Druck
Birim alana düşen yük.
İlaç ve Eczacılık Terimleri Sözlüğü - 2014
İngilizce: pressure
Bir yüzeyin birim alanına uygulanan kuvvet. brm:paskal