Withania somnifera veya yaygın bilinen adıyla ashwagandha; Hindistan, Orta Doğu ve Afrika'nın bir bölümünde yetişen, Solanaceae familyasına mensup, her dem yeşil, çalı formunda bir bitkidir. Withania cinsine mensup birkaç tür ile morfolojik olarak benzerlik gösterir.
Ayurveda'da tıbbi bitki olarak faydalı olduğu düşünülmesine ve besin takviyesi olarak birçok ülkede satılmasına karşın, herhangi bir hastalığı iyileştirip iyileştirmediği ve kullanımının güvenli olup olmadığı ile ilgili yeterli bilimsel kanıt bulunmamaktadır.
{tocify} $title={İçindekiler}
Bilimsel sınıflandırması
- Âlem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Tracheophyta (Damarlı bitkiler)
- Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
- Takım: Solanales
- Familya: Solanaceae
- Cins: Withania
- Tür: W. somnifera
- İkili adlandırma: Withania somnifera
Tasvir
35–75 cm kadar uzayan, kısa, gevrek bir çalıdır. Tüylü yapıdaki dallar, merkezi bir gövdeden radyal olarak uzanır. Yapraklar mat yeşil, eliptik ve genellikle 10–12 cm uzunluktadır. Çiçekler küçük, yeşil bir çan şeklindedir. Meyve olgunlukta turuncu-kırmızı renktedir.
Etimoloji
Latince tür ismi somnifera "uyku getiren" demektir. "Ashwagandha" ismi ise Sanskritçe at anlamına gelen "ashva" ve koku anlamına gelen "gandha" kelimelerinin birleşimidir. İsim, kökünün at benzeri güçlü kokusunu tarif etmektedir.
Yetiştirme
Withania somnifera, Hindistan'ın çoğu kurak bölgesinde yetiştirilmektedir. Ayrıca Nepal, Sri Lanka, Çin ve Yemen'de de bulunmaktadır. Güneşli-yarı gölgelik yerleri ve kuru taşlı toprakları tercih eder. Bitkiyi, ilkbaharın erken vakitlerinde tohumdan, geç vakitlerinde genç dallardan çoğaltmak mümkündür.
Hastalıklar ve zararlılar
Withania somnifera, birkaç zararlıya ve hastalığa meyillidir. Alternaria alternata tarafından meydana getirilen yaprak lekesi en yaygın hastalıktır ve Pencap, Haryana ve Himachal Pradesh'te yoğun bir biçimde görülür. Yaprak lekesi hastalığı sebebiyle sekonder metobilitlerin oranında bir düşüş meydana gelir.
Tetranychus urticae, Hindistan'da bitkinin en yaygın zararlısıdır. Son yıllarda bitki, istilacı bir tür olan Phenacoccus solenopsis için rezervuar konak görevi görmektedir.
Fitokimya
Ana fitokimyasal bileşenler: Withanolidler (triterpen laktonlar), withaferin A, alkaloidler, steroidal laktonlar, tropin ve kuskohigrindir. 40 kadar withanolid, 12 alkaloid ve çok sayıda sitoindozit izole edilmiştir. Withanolidlerin yapıca Panax ginseng'in ginsenozitlerine benzemesi, Withania somnifera'nın "Hint ginsengi" olarak adlandırılmasına yol açmıştır.
 |
| Withania somnifera çiçeği |
Yan etkiler ve geleneksel tıp
Withania somnifera'nın tek başına veya reçeteli ilaçlarla birlikte kullanımı yan etkilere yol açabilir. Bu yan etkiler diyare, baş ağrısı, sedasyon veya bulantı şeklinde olabilir ve bitki, hamilelik ve emzirme dönemlerinde kullanılmamalıdır.
Bitki, özellikle toz edilmiş kökleri, geleneksel Hint tıbbında asırlardır kullanılmaktadır ancak herhangi bir hastalığı tedavi etmede etkili veya güvenli olduğuna dair tam bir kanıt bulunmamaktadır.
Resimleri
 |
| Withania somnifera meyvesi |
 |
| Withania somnifera'nın kurutulmuş kökleri |
