baz

 

Baz, suda iyonlaştıklarında ortama OH^- (hidroksit) iyonu ve elektron çifti verebilen maddelerdir. Bazlar da, asitler gibi tehlikeli maddelerdir. Suda iyonlaştıklarında hidroksit (OH) iyonu derişimini arttıran maddelere baz denir. Bilinen en güçlü baz Sezyum hidroksit (CsOH)'tir.

Bazı bazların sulu çözeltilerinde iyonlarına ayrışması yukarıdaki gibidir. Fakat amonyak (NH₃) hidroksit iyonu bulundurmamasına rağmen bazik özellik gösterir. Çünkü sulu çözeltisinde OH− iyonları derişiminin artışına sebep olur. NH₃ + H₂O → NH₄⁺ + OH^-

• Bazlar ele kayganlık hissi verir. Kuvvetli bazlar yakıcı ve tahriş edici özelliktedir. Bazlar acı tattadır.Fakat bazı çeşit bazlar zehirlidir. Bu yüzden tadına bakmamak gerekir.
• Bazlar da asitler gibi turnusol kâğıdı ile ayırt edilebilir. (Turnusol maddesi likenden elde edilir.)Bazlar kırmızı turnusol kâğıdını maviye dönüştürür.
• Bundan başka bazlar Fenolftalein çözeltisi yardımıyla da ayırt edilebilir. Baz içine Fenolftalein çözeltisi damlatıldığında baz pembe renk alır. Fenolftalein asit içine konulduğunda asitin rengini değiştirmez. Bazlar da asitler gibi suda iyonlarına ayrıştıkları için elektrik akımını iletir.
• NaOH ve KOH kuvvetli bazlardır. Kuvvetli bazlar metallere aşındırıcı ve dokulara tahriş edici etki yapar.Amonyağın buharı göze, burna ve solunum yoluna zarar verir.

{tocify} $title={İçindekiler}

Bazların Kullanım Alanları

Sodyum hidroksit (NaOH) sabun yapımında kullanılır.Bu yüzden sabun ağzımıza ve gözümüze değdiğinde acı verir.

Diş macunu ve şampuanlarda da baz olduğu için acı tat verir.

Amonyaklı sıvı maddeler, yağ ve kireç sökücü olarak ev temizleyicilerinde kullanılır.

Yemek sodası olarak bilinen kabartma tozu, bir çeşit baz olan sodyum bikarbonat içerir.

Kireç suyu bir çeşit bazdır.

Potasyum hidroksit, KOH Arap sabunu yapımında kullanılır.

Bazlar ve asitler tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur.

Baz + Asit = Tuz + Su (Nötralleşme Tepkimesi)

Amfoter metallerle tepkime verirler

Genel özellikleri

• Suda iyonlaşabilirler.
• Tatları acıdır.
• Ele kayganlık hissi verir.
• Turnusol kağıdını kırmızı renkten mavi renge çevirirler.
• Amfoter metallerle H2 gazı açığa çıkarırlar.
• pH değeri 7'den büyüktür.
• Suda çözündüklerinde elektrik akımını iletirler.
• Suda iyonlaştıklarında OH^-(hidroksit) iyonu derişimini arttıran maddelerdir.
• Asitler ile tepkimeye girdiklerinde tuz ve su oluşturur.
• Cam ve porselen maddeler üzerinde matlaştırıcı ve aşındırıcı etkisi vardır.

Bazların Kullanıldığı Yerler ve Formülleri

• Sodyum hidroksit (NaOH): Sabun, lavabo açıcı.
• Potasyum hidroksit (KOH): Arap sabunu, sıvı sabun, şampuan.
• Kalsiyum hidroksit [Ca(OH)₂]: Sıva ve harç.
• Alüminyum hidroksit [Al(OH)₃]: Deodorantlar.
• Magnezyum hidroksit [Mg(OH)₂]: Antiasit.
• Amonyak (NH₃): Ev temizlik malzemesi, gübre, patlayıcı madde.(Zayıf bazdır)
• Lityum Hidroksit (LIOH):Pil,Seramik,Cam
• Baryum Hidroksit [Ba(OH)₂]: İnşaat malzemeleri.

baz ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?

Fransızca base

1. sıfat Temel:

      Baz fiyat.

2. isim, kimya Bir asitle birleştiğinde bir tuz oluşturan madde.

Kimya Terimleri Sözlüğü - 1981

Türkçe: kalevi, İngilizce: base, alkali, Fransızca: base, alcali, Almanca: Base, alkali

Suda çözündüğünde hidroksil yükünü OH¯ veren kimyasal özdek. (Asitlerle bileşip tuz oluşturur, pH ölçeğinde 7-14 arasında değer gösterirler.) 2. (Bronsted) Proton alma yatkınlığı olan kimyasal bileşik. 3. (Lewis) Ortaklanmamış elektron çifti ya da çiftlerini vermeye yatkın olan kimyasal özdek.

Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü - 2007

İngilizce: base

Suda çözünebilen, çözelti içinde iken ortama hidroksil iyonları veren, pH değerleri 7'nin üzerinde olan ve asitlerle tepkimeye giderek tuz oluşturan maddeler.

Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -

İngilizce: base

1. Herhangi bir şeyin temeli veya en küçük parçası, bileşiğin ana maddesi. 2. Alkali.

Tıp Terimleri Kılavuzu - 2010

alkali

İlaç ve Eczacılık Terimleri Sözlüğü - 2014

İngilizce: base

1.Sulu çözeltilerinde hidroksil (OH-) iyonu verebilen madde. 2.Kimyasal tepkimelerde proton yakalayarak konjüge asit oluşturan madde. #(Bronsted-Lowry tanımı)# 3.Asitler ile tuz verebilen madde. 4.Kimyasal tepkimelerde, ortaklanmamış elektron çifti vermeye yatkın bileşik. Lewis tanımı). 5.Temel düzey.

Kelime Kökeni

Fransızca base "1. temel, kaide, altlık, taban, 2. kimyada bir asitle birleşince tuz oluşturan madde" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük İngilizce ve Latince basis "temel, taban, kaide" sözcüğü ile eş kökenlidir. Bu sözcük Eski Yunanca básis βάσις  "1. adım, basamak, 2. heykel kaidesi" sözcüğünden alıntıdır. Yunanca sözcük Eski Yunanca baínō, bat- βαίνω, βατ-  "yürümek, adım atmak, gitmek" fiilinden +sis sonekiyle türetilmiştir. Yunanca fiil Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *gʷm-yo- "geliş" biçiminden evrilmiştir. Bu biçim Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *gʷem- "gelmek, gitmek" kökünden türetilmiştir.

Tarihte En Eski Kaynak

[ TDK, Türkçe Sözlük, 2. Baskı (1955) ]