aykırı ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
1. sıfat Alışılmışa, doğru olarak kabul edilmişe uygun olmayan, karşıt, ters, mugayir, muhalif:
"Gene de anlamın ne olduğunu çepeçevre bilmiyoruz dersem gerçeğe aykırı bir şey demiş olmam." - Nermi Uygur
2. sıfat Çapraz, ters.
3. sıfat Toplumda görüş ve yaşayış biçimiyle uçlarda bulunan (kimse), marjinal.
4. sıfat, mecaz Gidilen yol üzerinde olmayıp gidiş yönüne ters düşen:
"Burası Ankara'ya iki günöte, ana yollardan aykırı küçük bir kasabaydı." - Refik Halit Karay
5. sıfat, matematik Bütün noktaları aynı düzlemde bulunmayan.
Gramer Terimleri Sözlüğü - 2003
Türkçe: müstesna, İngilizce: anomalous, Fransızca: anomal, Almanca: anomal
Ses ve şekil bilgisi bakımından dilin genel kuralları dışında kalan, istisna oluşturan. Türkçede aitlik eki +ki’nin kurala aykırı olarak kalın sıradan ünlü taşıyan kelimelerle de hep ince, (-l)yor / (-U)yor şimdiki zaman kipi ekinin ince sıradan kelimelere de hep kalın gelişi gibi: arkada+ki, okulda+ki, onun+ki, sokakta+ki; bil-i-yor, gör-ü-yor, ver-i-yor vb.
Kelime Kökeni
Ana Türkçe yazılı örneği bulunmayan *ar "geri, arka" sözcüğünden +gArU sonekiyle türetilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
arkuru "çapraz yönde, diklemesine (yön zarfı)" [ Uygurca (1000 yılından önce) ]
artgaru "aynı anlamda" [ Nehc-ül Feradis (1400 yılından önce) ]
arkuru/arkırı "aynı anlamda" [ İrşadü'l-Mülûk ve's-Selâtîn (1387) : Ve rāstı hāl ayrulur 'ālim bolmak arasında ]
[ Codex Cumanicus]