Meşe, Quercus cinsine bağlı anavatanı Güney Avrupa ve Anadolu olan bir bitki türüdür. Asya'nın batısında Türkiye, Suriye ve Lübnan; Orta ve Doğu Avrupa ile Güneybatı Avrupa doğal yayılış sahasıdır.
{tocify} $title={İçindekiler}
Bilimsel sınıflandırması
- Âlem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Tracheophyta (Damarlı bitkiler)
- Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
- Takım: Fagales
- Familya: Fagaceae
- Cins: Quercus
Meşe dağılım haritası |
Özellikleri
Palamutların 18 ayda olgunlaşması ve dikensi (kılçıksı) uçlu yaprak lopları gibi karakterleri genel özelliklerini yansıtır. 20–30 m veya daha yükseklikte, gövdesi 2 m çapında, tacı gençlikte konik yaşlandıkça genişleyen bir orman ağacıdır.
Yaprak : 6-12 x 3–5 cm boyutundaki 5-9 çiftli loplu yaprakların sinüsleri (boşluk) orta damara kadar uzanır veya ona yakın bir yerde sonlanır. Koyu yeşil yaprakların üzeri pürüzlü ve yıldız tüylüdür. Alt yüzeyi soluk renkli olan yapraklar sık tüylüdür. Küt uçlu yaprakların tabanı kesiklidir. 8-14 yanal damarlı yaprakların tüylü sapı 0.5–2 cm uzunluğunda olukludur.
Çiçek : Haziran ayında görülen sürgün tabanından çıkan kedicik tipi erkek çiçeklerin rengi sarımsı kahverenginden kırmızıya döner. 1-5'i bir arada bulunan kısa boylu dişi çiçeklerin sapı tüylüdür. 4 boyuncuğu bulunur.
Meyve : 3 cm uzunluğundaki palamut silindirik, sivri uçlu ve sapsızdır. Kadeh palamudun 2/3'nü içine alır. Saçlı uzun kadeh 1 cm yükseklik ile 1.8 çapında, ince yapılı olup pullar geriye doğru eğilmiştir. Meyve 2 yılda olgunlaşır.
Kabuk, dal ve tomurcuk : Kabuğu kalın soluk gri renkli ve çatlaklıdır. Hafif tüylü boğumlu dallar sonradan grimsi-kahverengiye döner. Yumurta biçimindeki tomurcukların kulakçıkları uzun saçlı ve kalıcıdır. Pullar kıvrımlıdır.
Yaklaşık 120000 yıl önceki buzul çağından evvel Kuzey Avrupa'da yaygındı. 18. yüzyıldan itibaren Birleşik Krallık ve İrlanda'ya yeniden getirildi. Bugün ise meşe üzerinde ağaç urları oluşturan kuşlara besin sağlar. Süs ağacı ve kıyılarda rüzgâr siperi olarak kullanılır. Odunu diğer meşelerle aynı özelliklere sahip olmasına karşın çok çatlaklı ve kolay yarılır bundan dolayı çit yapımı için uygundur. Birkaç kültivarı seçilmiştir. Bunlardan alaca yapraklı 'Variegata' ile büyük derin loplu yaprakları olan kültivar 'Woden' sayılabilir.
Bütün toprak tiplerinde hatta alkalli ve besince yoksun sahalarda da yetişir.
Taksonomi
Quercus cinsine bağlı türler (2022):
- Quercus acerifolia - (E.J. Palmer) Stoynoff & W.J. Hess
- Quercus acutissima - Carruth.
- Quercus agrifolia - Née
- Quercus ajoensis - C.H. Mull.
- Quercus alba - L.
- Quercus arizonica - Sarg.
- Quercus arkansana - Sarg.
- Quercus austrina - Small
- Quercus berberidifolia - Liebm.
- Quercus bicolor - Willd.
- Quercus boyntonii - Beadle
- Quercus brantii - Lindl.
- Quercus buckleyi - Nixon & Dorr
- Quercus carmenensis - C.H. Mull.
- Quercus cedrosensis - C.H. Mull.
- Quercus cerris - L.
- Quercus chapmanii - Sarg.
- Quercus chenii - Nakai – xiao ye li
- Quercus chihuahuensis - Trel.
- Quercus chrysolepis - Liebm.
- Quercus coccinea - Münchh.
- Quercus copeyensis - C.H. Mull.
- Quercus cornelius --mulleri Nixon & K.P. Steele
- Quercus dentata - Thunb.
- Quercus depressipes - Trel.
- Quercus douglasii - Hook. & Arn.
- Quercus dumosa - Nutt.
- Quercus durandii - Buckley
- Quercus durata - Jeps.
- Quercus ellipsoidalis - E.J. Hill
- Quercus emoryi - Torr.
- Quercus engelmannii - Greene
- Quercus falcata - Michx.
- Quercus frainetto - Ten.
- Quercus fusiformis - Small
- Quercus gambelii - Nutt.
- Quercus garryana - Douglas ex Hook.
- Quercus geminata - Small
- Quercus georgiana - M.A. Curtis
- Quercus glauca - Thunb.
- Quercus graciliformis - C.H. Mull.
- Quercus gravesii - Sudw.
- Quercus grisea - Liebm.
- Quercus havardii - Rydb.
- Quercus hemisphaerica - Bartram ex Willd.
- Quercus hinckleyi - C.H. Mull.
- Quercus hypoleucoides - A. Camus
- Quercus ilex - L.
- Quercus ilicifolia - Wangenh.
- Quercus imbricaria - Michx.
- Quercus incana - W. Bartram
- Quercus infectoria - Olivier
- Quercus inopina - Ashe
- Quercus intricata - Trel.
- Quercus ithaburensis - Decne.
- Quercus john-tuckeri - Nixon & C.H. Mull.
- Quercus kelloggii - Newberry
- Quercus laceyi - Small
- Quercus laevis - Walter
- Quercus laurifolia - Michx.
- Quercus lobata - Née
- Quercus lyrata - Walter
- Quercus macrocarpa - Michx.
- Quercus margarettae - (Ashe) Small
- Quercus marilandica - Münchh.
- Quercus michauxii - Nutt.
- Quercus minima - (Sarg.) Small
- Quercus mohriana - Buckley ex Rydb.
- Quercus mongolica - Fisch. ex Ledeb.
- Quercus montana - Willd.
- Quercus muehlenbergii - Engelm.
- Quercus myrtifolia - Willd.
- Quercus nigra - L.
- Quercus oblongifolia - Torr.
- Quercus oglethorpensis - W.H. Duncan
- Quercus pacifica - Nixon & C.H. Mull.
- Quercus pagoda - Raf.
- Quercus palmeri - Engelm.
- Quercus palustris - Münchh.
- Quercus petraea - (Matt.) Liebl.
- Quercus phellos - L.
- Quercus polymorpha - Schltdl. & Cham.
- Quercus prinoides - Willd.
- Quercus pumila - Walter
- Quercus pungens - Liebm.
- Quercus robur - L.
- Quercus robusta - C.H. Mull.
- Quercus rubra - L.
- Quercus rugosa - Née
- Quercus sadleriana - R. Br. ter
- Quercus serrata - Murray
- Quercus shumardii - Buckley
- Quercus similis - Ashe
- Quercus stellata - Wangenh.
- Quercus suber - L.
- Quercus tardifolia - C.H. Mull.
- Quercus texana - Buckley
- Quercus tomentella - Engelm.
- Quercus toumeyi - Sarg.
- Quercus turbinella - Greene
- Quercus vacciniifolia - Kellogg
- Quercus variabilis - Blume
- Quercus vaseyana - Buckley
- Quercus velutina - Lam.
- Quercus viminea - Trel.
- Quercus virginiana - Mill.
- Quercus wislizeni - A. DC.
Melezler:
- Quercus × acutidens - Torr.
- Quercus × alvordiana - Eastw.
- Quercus × anceps - E.J. Palmer
- Quercus × asheana - Little
- Quercus × atlantica - Ashe
- Quercus × beadlei - Trel.
- Quercus × beaumontiana - Sarg.
- Quercus × bebbiana - C.K. Schneid.
- Quercus × beckyae - Gaynor
- Quercus × benderi - Baen.
- Quercus × bernardiensis - W. Wolf
- Quercus × bimundorum - E.J. Palmer
- Quercus × blufftonensis - Trel.
- Quercus × brittonii - W.T. Davis
- Quercus × burnetensis - Little
- Quercus × bushii - Sarg.
- Quercus × byarsii - Sudw. ex Trel.
- Quercus × caduca - Trel.
- Quercus × caesariensis - Moldenke
- Quercus × capesii - W. Wolf
- Quercus × cocksii - Sarg.
- Quercus × columnaris - Laughlin
- Quercus × comptoniae - Sarg.
- Quercus × cravenensis - Little
- Quercus × deamii - Trel.
- Quercus × demareei - Ashe
- Quercus × discreta - Laughlin
- Quercus × diversiloba - Tharp ex A. Camus
- Quercus × egglestonii - Trel.
- Quercus × eplingii - C.H. Mull.
- Quercus × exacta - Trel.
- Quercus × faxonii - Trel.
- Quercus × fernaldii - Trel.
- Quercus × fernowii - Trel.
- Quercus × filialis - Little
- Quercus × fontana - Laughlin
- Quercus × ganderi - C.B. Wolf
- Quercus × garlandensis - E.J. Palmer
- Quercus × giffordii - Trel.
- Quercus × grandidentata - Ewan
- Quercus × guadalupensis - Sarg.
- Quercus × harbisonii - Sarg.
- Quercus × hastingsii - Sarg.
- Quercus × hawkinsiae - Sudw.
- Quercus × heterophylla - F. Michx.
- Quercus × howellii - Tucker
- Quercus × humidicola - E.J. Palmer
- Quercus × incomita - E.J. Palmer
- Quercus × inconstans - E.J. Palmer
- Quercus × introgressa - P.M. Thomson
- Quercus × jackiana - C.K. Schneid.
- Quercus × jolonensis - Sarg.
- Quercus × joorii - Trel.
- Quercus × leana - Nutt.
- Quercus × ludoviciana - Sarg.
- Quercus × macdonaldii - Greene & Kellogg
- Quercus × macnabiana - Sudw.
- Quercus × megaleia - Laughlin
- Quercus × mellichampii - Trel. ex Sarg.
- Quercus × moreha - Kellogg
- Quercus × moultonensis - Ashe
- Quercus × munzii - J.M. Tucker
- Quercus × mutabilis - E.J. Palmer & Steyerm.
- Quercus × neopalmeri - Sudw.
- Quercus × neotharpii - A. Camus
- Quercus × nessiana - E.J. Palmer
- Quercus × organensis - Trel.
- Quercus × oviedoensis - Sarg.
- Quercus × palaeolithicola - Trel.
- Quercus × podophylla - Trel.
- Quercus × pseudomargaretta - Trel.
- Quercus × rehderi - Trel.
- Quercus × riparia - Laughlin
- Quercus × robbinsii - Trel.
- Quercus × rolfsii - Small
- Quercus × rudkinii - Britton
- Quercus × runcinata - (A. DC.) Engelm.
- Quercus × sargentii - Rehder
- Quercus × saulii - C.K. Schneid.
- Quercus × schochiana - Dieck ex Palmer
- Quercus × schuettei - Trel.
- Quercus × smallii - Trel.
- Quercus × stelloides - E.J. Palmer
- Quercus × sterilis - Trel.
- Quercus × sterrettii - Trel.
- Quercus × subconvexa - Tucker
- Quercus × subfalcata - Trel.
- Quercus × subintegra - (Engelm.) Trel.
- Quercus × sublaurifolia - Trel.
- Quercus × substellata - Trel.
- Quercus × tharpii - C.H. Mull.
- Quercus × tottenii - Melvin
- Quercus × townei - E.J. Palmer
- Quercus × tridentata - (Engelm. ex A. DC.) Trel.
- Quercus × undulata - Torr.
- Quercus × vaga - E.J. Palmer & Steyerm.
- Quercus × venulosa - Ashe
- Quercus × wagneri - Gaynor
- Quercus × walteriana - Ashe
- Quercus × willdenowiana - (Dippel) Beissner, Schelle & Zabel
meşe ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Farsça bīşe
1. isim, bitki bilimi Kayıngillerden, üç yüz kadar türü arasında, yaz kış yapraklarını dökmeyenleri de bulunan, kerestesi dayanıklı bir orman ağacı (Quercus).
2. sıfat Bu ağaçtan yapılan.
Kelime Kökeni
Farsça bēşe veya mēşe بيشه "fundalık, orman" sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) vēşak "sazlık, çalılık" sözcüğünden evrilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
bişe "orman, ağaçlık" [ Atebet-ül Hakayık (1300 yılından önce) ]
mişe "aynı anlamda" [ Dede Korkut Kitabı (1400 yılından önce) : deñiz gibi yaykandı, meşe gibi karardı. ]
meşe "funda çalısı" [ Meninski, Thesaurus (1680) ]