Sapyoseksüel (İngilizce: sapiosexual) zekâyı ve zihinsel fonksiyonları fiziksel özelliklerden daha önemli bir cinsel çekim aracı olarak gören kişilere denir. 21. yüzyılın başlarında ortaya çıkan bu kavram, Latincede bilge ve zeki anlamına gelen “sapiens” ile İngilizcede cinsel anlamına gelen “sexual” kelimelerinin birleşiminden oluşur.
{tocify} $title={İçindekiler}
Sapyoseksüel Ne Demektir?
Sapyoseksüellik romantik ve cinsel ilişkilerde fiziksel görünümden ziyade zekâ ve bilgi birikimine olan ilgiyi tanımlar. Zekânın en seksi özellik olarak kabul edildiği sapyoseksüellikte duygusal bağın kurulmasında en önemli rol bilgi ve kelimelere aittir. Entelektüel aşk olarak da tanımlanan bu yönelimde akıl ve erotizm arasında kuvvetli bir ilişki vardır. Batı Avustralya Üniversitesi’nde yapılan 2017 tarihli bir araştırmaya göre, 18-35 yaş arasındaki insanların yaklaşık yüzde 8’i sapyoseksüeldir.
Birey Sapyoseksüel Olduğunu Nasıl Anlayabilir?
Sapyoseksüellik tanım itibariyle zekâ ve entelektüellikle ilgili belirgin bir çerçeveye sahip olsa da sapyoseksüel miyim sorusuna cevap olacak başka özellikler de vardır. Bireyler potansiyel partnerlerin dış görünümünden daha çok entelektüel birikimlerinden etkileniyorsa sapyoseksüel olabilir. Uzun edebi veya siyasi tartışmalar sonucunda kelime haznesi geniş birinden etkilenmek buna örnek gösterilebilir.
Ancak salt bilginin varlığından ziyade bu bilginin mantıksal argümanlarda nasıl kullanılabileceği daha önemlidir. Sapyoseksüellikte zekâ kadar alçakgönüllülük de önemli bir role sahiptir. Sapyoseksüel olmak şefkat, empati ve yüksek kavrama kabiliyeti gibi zekâyla ilişkilendirilen özelliklerle donanmış kişilerden etkilenmeyi de içerir.
Sapyoseksüel Erkeklerin ve Kadınların Ortak Noktaları Nedir?
Sapyoseksüellerin ortak noktaları:
- Toplumsal normların dışına çıkarak fiziksel özelliklerin ötesinde zekâyla ilgili özelliklerden etkilenirler.
- Sapyoseksüel erkek ve kadınlar olaylara farklı perspektiflerden bakarak detaycı ve mükemmeliyetçi bir yaklaşım geliştirirler.
- Partnerlerinin entelektüel birikimine ve bunun getirdiği özgüvene hayranlık duyarlar.
- İyi bir dinleyici olmakla birlikte kısa süreli sohbetlerden kaçınarak zihinsel fonksiyonları zorlayan tartışmaların yollarını ararlar.
Sapyoseksüel Ünlüler?
- Dr. Philip Emeagwali (Bilgisayar bilimci)
- Edward Snowden (Bilgisayar uzmanı)
- Chris Hirata (Kozmolog)
- Magnus Carlson (Satranç oyuncusu)
- Kevin Nadal (Yazar)
- Conan O’Brian (Komedyen)
- Neil DeGrasse Tyson (Astrofizikçi)
- Branden Jacobs-Jenkins (Oyun yazarı)
- Lonnie Johnson (Mucit)
- Terence Tao (Matematikçi)
- William Kamkwamba (Mucit)
- Kim Ung-Yong (Mühendis ve deha)
- Akshay Venkatesh (Matematikçi)
- Stephen Hawking (Fizikçi)
Sapyoseksüel ve Demiseksüel Arasındaki Fark Nedir?
Aseksüel spektrumun içinde yer alan demiseksüellik, cinsel çekimin yalnızca romantik duygusal ilişkilerin kurulduğu bireylerle yaşanabileceğini ifade eden cinsel bir yönelimdir. İlk olarak 2008’de Aseksüel Görünürlük ve Eğitim Ağı’nda (AVEN) tanımlanan demiseksüel yönelimi, Latincede yarıya bölünmüş anlamına gelen “dimidium” ön eki ve İngilizcede cinsel anlamına gelen “sexual” kelimelerinden türemiştir.
Sapyoseksüel ve demiseksüel arasındaki fark cinselliğe giden yolda bireylerin hangi özellikler tarafından yönlendirildiğiyle ilgilidir. Demiseksüel ilişkiler kuvvetli duygusal bağlardan etkilenirken, sapyoseksüellerde cinsel cazibe zihinsel ve bilişsel özelliklere bağlı olarak gelişir.
Hipotetik bir model olan birincil ve ikincil cinsel çekim modeline göre, demiseksüeller fiziksel özellikler gibi görünür niteliklere dayanan birincil cinsel çekimi yaşamazken, duygusal bağlara dayanan ikincil cinsel çekimi daha yoğun yaşar. Seksüellik ve aseksüelliğin ortasında “yarı-seksüellik” olarak tanımlanması demiseksüelliğin eksik veya yarım cinselliği ifade ettiği anlamına gelmez.
Sapyoseksüellik ve Abroseksüellik Arasındaki Fark Nedir?
Abroseksüel; gender-fluid, yani akışkan cinsiyetli bireyleri ifade eder. Cinsel yönelim ve biyolojik cinsiyetten bağımsız olarak cinsel kimliklerin zaman içinde değişebileceği anlamına gelir. Cinsel kimlikler arasında akışkanlık sergileyen abroseksüel bireylerde bu dalgalanmalar düzenli veya düzensiz olabilir. Saatler, günler, aylar veya yıllar boyunca sürebilen akışkanlık sürecinde bir birey eşcinsel hissettiği günün ardından kendini biseksüel olarak tanımlayabilir.
Cinsellikte bilgeliğin ve zekânın vurgulandığı sapyoseksüellik ise abroseksüellikten farklı bir cinsel yönelimi ifade eder. Ancak abroseksüel bireyler zaman içinde kendini sapyoseksüel ve başka bir cinsel yönelim arasında akışkan olarak tanımlayabilir.
Sapyoseksüel Birisi Nasıl Baştan Etkilenir?
Sapyoseksüeller zekayı romantizmdeki en değerli özellik olarak görür. Onlar için cinsel çekime giden romantik ilişkilerin başlangıcı entelektüel birikimden geçer. Bu yolculuk kimi zaman mantıksal argümanların hâkim olduğu uzun sohbetlerle kimi zaman da zekâ dolu bir esprinin küçük kıvılcımıyla başlar. Sapyoseksüel birini etkilemek için iyi bir kelime haznesinin baştan çıkarıcı gücünün farkında olmak gerekir. Diğer cinsel yönelimlerde olduğu gibi sapyoseksüel ilişkiler de belirli bir stereotip altında tanımlanmayacağı için deneyimler bireyden bireye değişiklik gösterebilir.
Kaynak
- https://www.ok.com.tr/cinselligi-kesfet/sapyoseksuel/ 19.10.2022 tarihli yazı.