 |
| Arapça hüsn-ü hat ile "Ömer" yazısı |
Ömer bin Hattab (Arapça: عمر ابن الخطاب; d. y. 583 - ö. 3 Kasım 644), İslam peygamberi Muhammed'in bir sahabesi ve İslam Devleti'nin Ebû Bekir'den sonraki ikinci halifesidir. Şiiler, Ömer'in halifeliğini tanımaz. Sünniler ise, Ömer bin Hattab'ı zaman zaman "Ömer'ul-Faruk" (عمر الفاروق) diye anarlar.
{tocify} $title={İçindekiler}
Hakkında bilgi nedir?
Râşidîn Halifeliği'nin 2. Halifesi
Emîru'l-Mu'minîn
- Görev süresi: 23 Ağustos 634 - 3 Kasım 644
- Yerine geldiği: Ebû Bekir
- Yerine gelen: Osman
Kişisel bilgiler
- Doğum adı: Ömer bin Hattab
- Doğum yılı: y. 583
- Doğum yeri: Mekke, Hicaz, Arabistan
- Ölüm yılı: 3 Kasım 644 (61 yaşında)
- Ölüm yeri: Medine, Hicaz, Râşidîn Halifeliği
- Milliyeti: Arap
- Evlilikleri:
- Ümmü Gülsüm bint Ali
- Atika bint Zeyd
- Ümmü Gülsüm bint Asim
- Çocukları:
- Abdullah bin Ömer
- Asim bin Ömer
- Hafsa bint Ömer
- Ubeydullah bin Ömer
- Ebeveynler:
- Hattab bin Nüfeyl (baba)
- Hanteme bint Haşim (anne)
- Dini: İslam
İlk yılları
Ömer, Mekke'de Benî Adi kabilesinde, 583 veya 584 yılında doğdu. Babası Hattab bin Nüfeyl, annesi Hanteme bint Haşim, Beni Mahzum kabilesindendi. Ailesi orta sınıfa mensuptu. Babası tüccardı ve kabilesinde zekâsıyla meşhurdu. Babası, aynı zamanda bir putperest idi.
Ömer, çocukluğundan itibaren deve çobanlığı yapmaya başladı. Ömer, "Babam çok acımasızdı. Develeri güderken, dinlenmek için işi bıraktığımda beni döverdi." demiştir. Ömer çok küçük yaşta okuma yazma öğrendi. İslam öncesi dönemde Mekke'de okuryazarlık nadiren vardı. Ömer ayrıca Arap edebiyatı ve şiirle de ilgilendi. Ergenlik döneminde ata binme, dövüş sporları ve güreş öğrendi. Uzun boyu ve fiziksel üstünlüğü ile iyi bir güreşçiydi. Ayrıca iyi bir hatip olduğundan, babasının yanında kabileler arası anlaşmazlıklarda hakemlik yaptı. Tüccarlık yaparken Roma ve Pers şehirlerine gitti ve buradaki düşünürlerle tanışma imkânı da buldu.
Müslüman oluşu
Ömer, Mekke'deki gayrimüslimlerce Peygamber Muhammed'i öldürmek üzere görevlendirilmiş, fakat yolda bu niyetini anlayan bir sahabe tarafından hedef saptırmak amacıyla, gizli bir Müslüman olan kız kardeşinin evine yönlendirilmiş ve önce gidip onunla ilgilenmesi söylenmiştir.
Ömer, kız kardeşinin evine geldiğinde evden gelen Kur'an sesini işitmiş, ilk başta hiddetlenmiş; fakat sonra, Tâhâ ve Hadid surelerinin ilk ayetlerinden oldukça etkilenerek Müslüman olmuştur.
Halife oluşu
İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra Ebû Bekir'in yaklaşık iki yıllık süren halifeliği, onun hastalanıp ölmesiyle son bulmuştur. Ebû Bekir, son günlerinde ashabın görüşlerini alarak yerine halife olarak Ömer'i tavsiye etmiştir. Ahitnameyi Osman'a yazdırmıştır.
Halifelik dönemi (634 - 644)
Ömer bin Hattab döneminde Bizans İmparatorluğu ile yapılan Yermük, Halep, Ecnadeyn, Demirköprü, Dathin, Firaz ve Qarteen muharebeleri ile Mısır, Suriye, Lübnan ve Filistin; Sasani İmparatorluğu ile yapılan Köprü, Nihavend ve Kadisiye muharebeleri ile de Irak'ın tamamı ve İran'ın büyük bir kısmı fethedildi.
Ömer döneminde hilafet güçlendi. Ömer adaletli bir hükümdardı, devlet memurları ve valileri her zaman kontrol ederdi. Beyt-ül mal'ı, yani devletin hazinesini Müslümanlar arasında en iyi şekilde bölüştürmüştür. Kendisi çok yoksuldu, aylık geliri sadece 16-20 dirhemdi.
Ölümü
Ömer, miladi 31 Ekim 644 tarihinde, kendisinden alınan verginin azaltılmasını isteyen, ancak talebi kabul edilmeyen Mugire bin Şu'be'nin Fars bir kölesi olan Ebû Lü'lüe tarafından, Medine'de sabah namazında iken hançerle saldırıya uğradı. Saldırgan intihar ederken, Ömer saldırıdan üç gün sonra, 3 Kasım 644 tarihinde öldü.
İslam öncesi kültür mirasını yok etmesi iddiaları
Halife Ömer'in adı, İran ve Mısır'ın fethinden sonra fethedilen topraklarda yazılı bilgi birikiminin yok edildiği iddiaları ile de anılmaktadır.
 |
| Ömer el-Faruk'un Ayasofya'daki Hüsn-i Hattı |