İktisadi büyüme (İngilizce: economic growth), bir iktisatta zaman içinde mal ve hizmet üretimi miktarında artış olmasıdır ve para yaratımında artış olmasına bağlıdır. Büyüme, geleneksel olarak reel (gayri safi yurt içi hasıla) veya reel GSYİH artış oranı yüzdeleriyle ölçülür. GSYİH genellikle reel olarak hesaplanır, örneğin düzeltilmiş-enflasyon (inflation-adjusted) terimi, mal ve hizmet üretiminin fiyatı üzerindeki enflasyonun net satış etkileri için kullanılır. İktisatta, "iktisadi büyüme" veya "iktisadi büyüme teorisi", potansiyel üretimin büyümesi manasına gelir, mesela, toplam talep veya gözlenen satıştaki büyümenin neden olduğu, "tam istihdam"daki üretim.
Çalışma alanı olarak, iktisadi büyüme ana hatlarıyla iktisadi kalkınmadan ayrılmaktadır. Eskiden dar bir açıyla iktisadi çıktıdaki nicel artışa odaklanmış (genel olarak Gayri safi yurt içi hasıla, GSYİH ile ölçülür); daha sonra daha genel olarak iktisadi nitel dönüşümlerin nasıl olacağını araştırmaya başlamıştır, özellikle yüksek katma değerli sektörlerin geliştirilmesi açısından, mesela doğal kaynakları çıkarmak yerine yüksek teknoloji ürünlerinin imalatı.
GSYİH alınan parayı önemsemeksizin sadece ülkedeki tüm nihai mal ve hizmetler için parasal işlemleri ölçtüğünden, kişi başına GSYİH işçi başına kazanç aynı şey değildir. Örneğin, ABD'de 1990 ile 2006 yıllarında özel sanayi ve hizmetlerde (enflasyona göre düzenlenmiştir) kişi başına kazanç yıl başına %0,5'den az artmışken, GSYİH (enflasyona göre düzenlenmiştir) aynı zaman diliminde yıl başına yaklaşık %3,6 oranında artmıştır.
![]() |
GSYİH birçok ülkede, 1990-1998 ve 1990-2006 yılları arasında arttı |
![]() |
Dünya haritası 2007 yılı için GSYİH reel büyüme hızını gösteriyor. |
Ayrıca bakınız
- İktisadi kalkınma
- Gayri safi yurt içi hasıla
- Gayrisafi millî hasıla
- Ülkelerin GSYİH’ya (nominal) göre sıralanışı
- Ülkelerin GSYİH’ya (SAGP) göre sıralanışı
- Ülkelerin kişi başına GSYİH’ya (nominal) göre sıralanışı
- Ülkelerin kişi başına GSYİH’ya (SAGP) göre sıralanışı
- Ülkelerin kişi başına saatlik GSYİH’ya (SAGP) göre sıralanışı
- Stagflasyon
- Milli gelir
- Kişi başına düşen millî gelir
- İbn-i Haldun
- Robert Solow
- Robert Lucas, Jr.
- Daron Acemoğlu
Kaynakça
- Sullivan, Arthur (2003). Economics: Principles in action. Upper Saddle River, New Jersey 07458: Pearson Prentice Hall. s. 310. ISBN 0-13-063085-3. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2009.
- Statistical Abstract of the United States 2008. Tables 623 and 647
İleri okumalar
- Barro, Robert J. 1997. Determinants of Economic Growth: A Cross-Country Empirical Study. MIT Press: Cambridge, MA.
- Erber, Georg, and Harald Hagemann, Growth, Structural Change, and Employment, in: Frontiers of Economics, Ed. Klaus F. Zimmermann, Springer-Verlag, Berlin – Heidelberg – New York, 2002, 269-310.
- Foley, Duncan K. 1999. Growth and Distribution. Harvard University Press: Cambridge, MA.
- Garrison, Roger. 1998 Time and Money
- Hamilton, Clive 2002. Growth Fetish.
- Jones, Charles I. 2002. Introduction to Economic Growth. 2nd ed. W. W. Norton & Company: New York, N.Y.
- Kirzner, Israel. 1973. Competition and Entrepreneurship
- Lucas, Robert E., Jr., "The Industrial Revolution: Past and Future," Federal Reserve Bank of Minneapolis, Annual Report (2003) online edition
- Mises, Ludwig E. 1949 Human Action 1998 reprint by the Mises Institute
- Schumpeter, Jospeph A. 1912. The Theory of Economic Development 1982 reprint, Transaction Publishers
- Schumpeter, Jospeph A. 1942. Capitalism, Socialism, and Democracy Harper Perennial
- Weil, David N. 2008. Economic Growth. 2nd ed. Addison Wesley.
TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Coğrafya Terimleri Sözlüğü - 1980
İngilizce: economic growth, Fransızca: croissance économique, Almanca: Wirtschaftswachstum
Herhangi bir ülkede yaratılan ulusal gelirin ve bundan kişi başına düşen niceliğin, bir yıldan öteki yıla olumlu yönde gerçekleşen artışı.
İktisat Terimleri Sözlüğü - 2004
bk. büyüme