gliptodon

Glyptodon

Gliptodon ya da Glyptodon, Yunancada yivli veya oyma diş anlamına gelmektedir. Glyptodont ailesi glyptodontidae Pleistosen'de yaşamış armadillolara göre daha büyük ve zırhlı bir memelidir. Bu kabaca Volkswagen Beetle ile aynı boyutlarda ve ağırlıktadır. Onun yuvarlak kemikli kabuğuna ve bodur bacaklarına bakıldığında evrim örneği olarak kaplumbağalara ve çok daha öncelerdeki dinozor ankylosoura benzemektedir. Glyptodontlar otlar ve nehir üzerindeki ya da çevresindeki bitkilerle beslenen otoburlardır.


Gliptodon Bilimsel Sınıflandırması

Glyptodon iskelet ve kabuğu

Âlem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Üst takım: Xenarthra
Takım: Cingulata
Familya: †Glyptodontidae
Cins: †Glyptodon'''''
Owen, 1839

Glyptodon Türleri

• Glyptodon clavipes
• Glyptodon elongatus
• Glyptodon perforatus
• Glyptodon reticulatus

Gliptodon canlandırması

Evrimi

Glyptodont Xenarthra olarak bilinen plesantal memelilerinin bir parçasıdır. Glyptodont Güney Amerika kökenlidir. Büyük Amerikan değişimi sırasında Kuzey ve Güney Amerika sonrasında meydana gelen göçlerle Orta Amerika-Guatemala gibi yerlere göç etmiştir. Glyptodont yaklaşık 2.5 milyon yıl önce modern ABD'nin güney bölgesine ulaştı. Yaklaşık 10.000 yıl önce de soyu tükenmiştir. Bu dönemde yerli insanların glyptodontları avlayıp soğuk havalarda kabuklarını barınak gibi kullanmışlardır.

Tanımlama

Glyptodont uzunluğu 3.3 metredir ve 2 ton ağırlığına kadar ulaşabilirler. 2.5 cm kalınlığı 1000'den fazla kemik plakası mevcuttur ve osteoderm adı verilen koruyucu bir kabukla kaplıdır. Glyptodontların her birinin kendine özgü osteoderm desen ve kabuk tipi vardır. Bu kabuk koruması ile onlar kaplumbağalar gibi zırha sahiptir. Glyptodontların kuyrukları üzerindede onları koruyan kemik bir halka bulunmaktadır. Alt çeneleri çok derindir böylelikle kaba lifli bitkileri çiğnemekte zorluk yaşamazlar.

Brezilya'da Charles Darwin'in 200. yılı
etkinliklerinde sergilenen bir Doedicurus fosili

Ayrıca bakınız

Doedicurus 11.000 yıl önce son buzul döneminin sonuna kadar, pleistosen sırasında yaşayan Glyptodont türü olan bir canlıdır. Bu bilinen en büyük glyptodont türüdür. 1.5 metre yüksekliğinde ve yaklaşık 4 metre uzunluğundadır. Doedicuruslar 2.370 kg'a kadar ulaşabilirler. Büyük kubbeli bir kabuğa sahiptirler ve kuyruğu esnek bir kılıf ile çevrilidir. Erkek türlerinde kuyruklarının uçlarında uzun sivri bir düğme bulunur. Doedicurus ormanlık ve çayırlık alanlarda yaşadığından otçuldur. Doedicurusların fosilleri Kuzey Amerika ve Güney Amerika da özellikle Arjantin'de bulunmuştur.