Greyfurt (Citrus paradisi), sedef otugiller (Rutaceae) familyasından bugün birçok çeşit ve kültür formları yetiştirilen, yaprak dökmeyen meyve türü.
Greyfurt 1750'li yıllarda Jamaika'da ortaya çıkmış doğal hibrid bir türdür zira Jamaika'nın yerli tatlı portakalının yanında yetiştirilmek üzere Kaptan Shaddock tarafından Güney Asya'dan getirilen yine bir turunç cinsi olan pomelo türü bu adada dikildiğinde bu iki türün birbiriyle tozlaşmaya girdiği ve bunun sonunca 3. bir tür olan greyfurt'un ortaya çıktığı görülmüştür. Jamaika'dan dünyaya bu tür yayılmıştır. En çok greyfurt üretimi yapan ülke Çin'dir.
Yaprakları derimsidir. Çiçekleri beyazımsı renkli, meyveleri büyük, toparlak yassı, açık sarı renkli, ince kabuklu, bol usarelidir. Meyvelerinin çekirdekli ve çekirdeksiz cinsleri bulunur. Meyve dilimlerinin kabukları soyulunca acılık kalmaz, rahatlıkla yenebilir.
 |
| Pembe greyfurtlar. |
Meyvelerinden gıda olarak istifade edilir. C vitamini bakımından zengindir. Meyve kabuklarından marmelat yapılır.
Hazmı kolaylaştıran ve kabızlığı önleyen greyfurt mikropları öldürme özelliği ile faydalı bir besindir.
Bilimsel Sınıflandırması
- Âlem:: Plantae (Bitkiler)
- Klad: Angiosperms (Kapalı tohumlular)
- Klad: Eudicots (İki çenekliler)
- Klad: Rosids
- Takım: Sapindales
- Familya: Rutaceae (Sedef otugiller)
- Alt familya: Aurantioideae
- Cins: Citrus (Narenciye)
- Tür: C. paradisi
- İkili adlandırma: Citrus paradisi
Etimoloji
Greyfurt kelimesi, İngilizce dilinde üzüm ve meyve kelimelerinin birleştirilmesi ile oluşturulmuş "grapefruit" kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Meyve, salkım şeklinde yetişen meyvesine atfen bu şekilde adlandırılmıştır. Türkiye'de 2. Dünya Savaşı ertesinde duyulmuş, kısa bir süre greypfrut yazıldıktan sonra greyfurt yazımı yerleşmiştir. Meyveye atıfta bulunan ilk Türkçe kaynak 1949 yılında Cumhuriyet Gazetesi olmuştur. Meyveye altıntop adının neden verildiği bilinmemektedir. Ayrıca, Kıbrıs'ta ve bazı yörelerde kızmemesi de denmektedir.
Tıbbi etkileri
Yapılan araştırmalar, greyfurt suyunun veya greyfurtun bazı ilaçlarla birlikte alınmasının zararlı yan etkiler ortaya çıkarabileceğini gösterdi. İlaçlar bağırsaklarda ve karaciğerde bulunan CYP450 enzimiyle parçalanarak vücudumuzdan atılmaktadırlar. Bu enzimin ince bağırsaklarda bulunan P-450 3A4 isimli bir türü, greyfurt suyu içince yok olmakta ve bu nedenle de ilacın parçalanması geciktiğinden kanda birikmekte ve sonuçta ilaç zehirlenmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle ilaç kullanan kişilerin greyfurt tüketmeden önce greyfurtun ilaca etkilerini bilmeleri önerilmektedir.
Dünya üretimi
En çok greyfurt üreten 10 ülke (2012 yılı için)
- Çin: 3.800.000 Ton
- ABD: 1.046.890 Ton
- Meksika: 415.471 Ton
- Tayland: 328.000 Ton
- Güney Afrika: 304.559 Ton
- İsrail: 246.618 Ton
- Türkiye: 243.267 Ton
- Arjantin: 200.000 Ton
- Hindistan: 200.000 Ton
- Sudan: 196.000 Ton
 |
| 2005'te greyfurt ve pomelo üretimi. |
greyfurt hakkında bilgi nedir sözlük anlamı ne?
İngilizce grapefruit
1. isim, bitki bilimi Turunçgillerden, sıcak bölgelerde yetişen bir meyve ağacı, altıntop, kızmemesi (Citrus decumana).
2. isim Bu ağacın portakaldan daha iri, kanarya sarısı renginde, tadı acımsı meyvesi, altıntop, kızmemesi.