alerji

alerji kelimesinin kelime ve sözlük anlamı nedir?

Fransızca allergie
1. isim Birtakım yiyecek, ilaç, toz, koku vb.ne hastalık derecesinde gösterilen aşırı tepki:
"İğde kokusu, alerjisi olanlar dışında herkesin hoşuna gider." - Ayla Kutlu

2. isim, mecaz Bir kimseye veya bir şeye karşı olumsuz yönde duyulan aşırı duyarlılık:
"Görgü fukarası insanlara karşı gaddar olmayan bir alerjisi vardı." - Çetin Altan

Alerji Kelimesinin Kökeni
Fransızca allergie "vücudun bir dış etkene verdiği normal dışı tepki" sözcüğünden alıntıdır. Fransızca sözcük Yeni Latince allergia sözcüğünden alıntıdır. (İlk kullanımı: 1905 Clemens von Pirquet, Avst. hekim.) Bu sözcük Eski Yunanca állos άλλος  "başka, farklı" ve Eski Yunanca érgon έργον  "iş, çalışma" sözcüklerinin bileşiğidir. Daha fazla bilgi için alegori, erg maddelerine bakınız.

Alerji Kelimesi için Tarihteki En Eski Kaynak
[ c (1930) : Abdulkadir Bey tarafından mide kanamasından sonra alerji vak'ası takdim edilmiş (...) ]

SEM'de çeşitli polenlerin görünüşü.
Polenler en bilinen alerjenlerdendir.

Alerji, vücudun, aslında zararlı olmayan bazı maddelerden veya hava şartlarından etkilenmesi ya da psikolojik etkenler sonucu bazı maddelere aşırı reaksiyon göstermesidir.

Normalde vücudu koruyan bağışıklık sistemi, bazı insanlarda zararlı olmayan birtakım maddelere karşı da aşırı yanıt verir. Bu reaksiyonlara "aşırı duyarlılık" ya da "alerji" adı verilir. Alerjik reaksiyona yol açan antijene de "alerjen" denir. Alerjik reaksiyonlar tek tip değildir, birçok yolla ortaya çıkarlar, vücudun değişik bölümlerinde meydana gelebilirler ve çeşitli şiddette olabilirler.

Alerjik reaksiyonlara neden olan maddelere "alerjen" denir. Bu maddeler solunum yolu ile alınabildiği gibi, ciltten temas ya da yiyecek şeklinde ağızdan da alınabilir. Bu maddeler alerjik reaksiyon gelişebilmesi için vücuda daha önceden girmiş olmaları gerekir. Yani vücudun bağışıklık sisteminin bu maddeyle daha önce karşılaşması ve bunlara duyarlı hale gelmesi gerekir. Daha sonraki karşılaşmalarda çok hızlı bir şekilde reaksiyonlar gelişir. Reaksiyon gelişiminden de vücuttaki mast hücrelerinin alerjenler aracılığı ile parçalanması ve içinden "histamin" denilen maddenin çıkması sorumludur. Aşağıda özellikle solunum yolu ile alınan ve en sık karşılaşılan alerjenler verilmiştir.

Toz akarı

Alerji belirtileri kaşıntı, kurdeşen ya da astım, alerjik rinit (saman nezlesi) belirtileri, hapşırma, burun akıntısı, burun ve genizde kaşıntı, burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı olarak görülebilir. Kişi, eğer bazı maddelerle temasından dolayı alerji oluyorsa, o maddenin uzaklaştırılması ile sorun çözümlenmiş olur.

İmmün (bağışıklık) sistem, yabancı maddelerle karşılaştığında onları tanımayı ve belleğine almayı öğrenir. Ardından yabancı maddelere (antijenlere) karşı antikorlar üreterek yanıtını hazırlar. Organizmada ne zaman aynı antijen görülse hatırlama özelliği nedeniyle daha önceden hazırlanmış yanıt başlar. Bu nedenle örneğin, saman nezlesi olan bir kişi her yıl polenlerle karşılaşınca immun sistemdeki bu özellik sebebiyle hemen reaksiyon gösterir.

Alerji çeşitleri

• Alerjik rinit
• Alerjik astım
• Alerjik dermatit
• Alerjik konjonktivit

Genel alerjikler

• Bitkiler ve polenleri;
• çavdar
• yulaf
• çayır otu
• Huş ağaçları
• Isırgan otu
• küf sporları
• İlaçlar;
• penisilinler
• sülfonamidler
• salisilatlar
• lokal anestezikler
• Yiyecekler;
• fındık
• susam
• çikolata
• deniz ürünleri
• yumurta
• bezelyeler, fasülyeler, fıstıklar, soya fasülyesi ve diğer baklagiller
• soya
• süt
• buğday
• mısır ya da darı
• Böcek ısırıkları;
• arı sokması
• yaban arısı
• akrep vb. hayvanlar
• Hayvansal ürünler;
• hayvan kılı
• hamamböceği
• akarlar
• Diğer;
• Lateks
• Sigara dumanı