saksağan

saksağan kelimesinin kelime ve sözlük anlamı nedir?

isim, hayvan bilimi
Kargagillerden, karnı beyaz, kanatları ve kuyruğu kül rengi diğer yerleri parlak, kara, uzun kuyruklu kuş, alacakarga, alakarga (Pica pica).

Saksağan Kelimesinin Kökeni

< ETü *sakız öten? +gAn2 < ETü *sakı- [onom.] kuş sesi? +Iz << ETü sakızgan

Tarihte En Eski Kaynak
sakızgan "bir kuş türü" [ Uygurca (1000 yılından önce) ]
sagzıgan/saksıkan [ Divan-i Lugat-it Türk (1070) ]

Kelime Kökeni
Eski Türkçe yazılı örneği bulunmayan *sakız "öten?" sözcüğünden +gAn2 sonekiyle türetilmiştir. Eski Türkçe sözcük Eski Türkçe yazılı örneği bulunmayan *sakı- "kuş sesi?" fiilinden +Iz sonekiyle türetilmiştir. Bu sözcük Eski Türkçe sakızgan sözcüğünden evrilmiştir.

Avrupa saksağanı

Saksağan veya alaca karga (Pica), kargagiller (Corvidae) familyasından uzun kuyruklu kuş türlerini kapsayan bir cins ve Urocissa, Cissa, Cyanopica, cinslerini oluşturan kuş türlerinin ortak adı.

Saksağan Kuşunun Bilimsel Sınıflandırması
Âlem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Aves (Kuşlar)
Takım: Passeriformes (Ötücü kuşlar)
Familya: Corvidae (Kargagiller)
Cins: Pica
Brisson, 1760

Saksağan Kuşunun Özellikleri
Uzun kuyruklu, karın ve omuz tüyleri ile el uçma tüylerinin iç tarafları beyaz olan kuşlardır. Diğer vücut tüyleri siyah ve metalik parlaklık gösterir. Metalik yeşil olan kuyruk tüylerinin uçları parlak mavi, ayaklar ve gaga siyahtır. Boyları yaklaşık 46 cm. dir. Böcekler, kuş yumurtaları, solucanlar ve leşler ile beslenirler. Yerli kuşlardır. Doğuda yaşayanların bir kısmı gezicidir. 6-8 arası yumurta yumurtlarlar. Kuluçka süreleri 12 gündür. Yavrunun uçma süresi 16 gündür. Ötüşleri "şak-şak" şeklindedir. Ağaç, dal parçaları ve kökleri üst üste koyarak yaptıkları yuvalarının duvarlarını balçık kullanarak sağlamlaştırırlar. Yuvalarının üstünde şapkamsı bir yapı bulunur.

Saksağan Kuşunun Dağılımı

Avrupa'dan Asya'ya kadar ve Kuzey Amerika'yı da içine alan bölgelerde görülürler. Palearktik'in büyük bir kısmında, Güney Çin'de ve Hindu Çin'de yaygındırlar. Türkiye'de sürekli görülen yerleşik kuşlardır. Seyrek ağaçlı arazilerde, tarla ve parklarda, meyve bahçelerinde ve fundalıklarda yaşarlar.

Genellikle Asya'nın mavi ve yeşil saksağanlarıyla akraba oldukları bilinse de, yakın zamandaki araştırmalar Avrasya kargalarıya daha yakın akraba olduklarını göstermiştir.

Cinsler ve türler

• Pica
• Avrupa saksağanı (Pica pica) Türkiye.
• Kore saksağanı (Pica sericea)
• Sarı gagalı saksağan (Pica nuttalli)
• Kara gagalı saksağan (Pica hudsonia)
• Urocissa
• Formoza mavi saksağanı (Urocissa caerulea)
• Kızıl gagalı mavi saksağan (Urocissa erythrorhyncha)
• Altın gagalı saksağan (Urocissa flavirostris)
• Ak kanatlı saksağan (Urocissa whiteheadi)
• Sri Lanka mavi saksağanı (Urocissa ornata)
• Cissa
• Yeşil saksağan (Cissa chinensis)
• Sarı göğüslü saksağan (Cissa hypoleuca)
• Kısa kuyruklu saksağan (Cissa thalassina)
• Cyanopica
• Mavi kanatlı saksağan (Cyanopica cyana)