anahtar

anahtar kelimesinin sözlük anlamı nedir?

anahtar
isim Rumca

1. isim Kilidi açıp kapamak için kullanılan araç, açar, açkı, miftah, dil
"Belinde uzun gümüş halkalarla asılı gümüş anahtarları vardı." - F. R. Atay
2. Kurgu
3. Şifre yazmak ve çözmek için kararlaştırılmış olan yol
4. Somunları veya vidaları çevirerek sıkıştırıp gevşetmek için kullanılan çelik saplı araç
5. Konserve kutularının kapağını keserek açmaya yarayan alet, açacak
"Sardalya kutusunu açmaya yarayan anahtarı çarçabuk temin ederdi."
6. Vesile, araç, vasıta
"Biliyordu ki sabır, cennetin anahtarıdır." - P. Safa
7. sıfat Herhangi bir olayda belirleyici olan
"Anahtar parti."
8. fizik İstenilen yere veya aygıta, isteğe göre elektrik akımının geçmesini sağlamak için kullanılan düzen, çevirici, çevirgeç, şalter, komütatör
9. müzik Notaların müzik merdivenindeki yükseklik derecelerini göstermek ve buna göre okunmasını sağlamak için portenin başına konulan işaret
"Sol, do ve fa olmak üzere üç anahtar vardır."

Anahtar Kelimesinin Kökeni

~ Yun aniχtēri ανοιχτηρι açkı, açacak << EYun anoíktēr ανοίκτηρ a.a. < EYun anoígō ανοίγω açmak < EYun ana+ oígō οίγω a.a.

Tarihte En Eski Kaynak
anāχter آناختر [ Tuhfetu'z Zekiyye fi'l-Lugati't-Türkiyye (1425) ]

Kelime Kökeni
Yeni Yunanca aniχtēri ανοιχτηρι  "açkı, açacak" sözcüğünden alıntıdır. Yunanca sözcük Eski Yunanca aynı anlama gelen anoíktēr ανοίκτηρ  sözcüğünden evrilmiştir. Bu sözcük Eski Yunanca anoígō ανοίγω  "açmak" fiilinden türetilmiştir. Yunanca fiil Eski Yunanca aynı anlama gelen oígō οίγω  fiilinden ana+ önekiyle türetilmiştir.


Anahtar veya Açar, kilit dilini döndürmeye yarayan, genellikle metalden üretilen araç.

Anahtarın Tarihçesi
Kilit ve anahtar sistemi Antik Romalılar tarafından icat edilmiştir. Kilidin sadece doğru anahtar tarafından açılabilmesi prensibine dayanan bu icat, yüzlerce yıldır en yaygın olarak kullanılan güvenlik sistemi olmuştur.

Anahtarın Çalışma prensibi
Kilidin içerisinde (anahtar deliğinde) küçük çıkıntılar bulunur. Doğru anahtarın ucundaki çentikler bu çıkıntılara tam olarak uyar ve anahtarın kilit içerisinde, kendi ekseni etrafında dönmesine imkan verir. Kilit içerisinde dönen anahtar, kilit dilini içeri veya dışarı doğru iter. Kilit dili, kapı veya kapağın karşısındaki yuvaya girdiğinde kilitli, kilit içine geri çekildiğinde kilit açık konuma gelir.

Maymuncuk
Maymuncuk denen özel anahtarlar, anahtar deliğindeki çıkıntılara uyum sağlayarak pek çok farklı kilidi açabilir.