Düşman, çıkarları tehdit eden ve bu tehdit nedeniyle çeşitli mücadeleler içine girmeyi gerektirecek düzeyde ihtilaflı bulunulan kişi ve grupları ifade eder. Düşman sözcüğü köken itibarıyla Farsça'dır. Avesta dilindeki duşmānah (kötülük düşünen) sözcüğünden gelir. Dus- "kötü, bozuk" biçiminden evrilmiştir. Türkçe anlamdaşı ise yağı sözcüğüdür. Kavramsal olarak düşmana karşılık dost ve müttefik kavramları ile karşıtlık durumundadır.
Düşman, toplumsal öfke ya da nefret nesnesi olarak, tarihsel olarak toplumdaki korku ve kaygıyı belirli bir hedefe doğru odaklamak için önemli bir propaganda aracı olarak kullanılmıştır. Bu bağlamda düşman kavramı çoğunlukla bir etnik ya da dini grup ve siyasal yapıya karşılık gelecek biçimde kullanılmıştır.
Dünya devletlerince onaylanan "Birleşmiş Milletler Kuralları" gereğince "Düşmanlık" sadece olağanüstü olaylarda geçerlidir.
 |
| Düşmanı betimleyen II. Dünya savaşı dönemine ait bir Amerikan afişi |
düşman kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
Farsça duşmān
1. isim Birinin kötülüğünü isteyen, ondan nefret eden, ona zarar vermeye çalışan kimse; yağı, hasım, husumetli, dost karşıtı:
"Ben ki dans salonlarına, barlara düşman bir adamımdır." - Sait Faik Abasıyanık
2. isim Birbirleriyle savaşan devletler ve bu devletlerin asker, sivil bütün uyrukları:
"Biz toprağımızdan düşmanı atmaya mecburuz." - Ruşen Eşref Ünaydın
3. isim Aralarında birbirleriyle çatışmaya varacak ölçüde anlaşmazlık olan taraflar:
"Dostumuza güvenmeyelim de düşmanımıza mı güvenelim?" - Bedri Rahmi Eyüboğlu
4. sıfat Bir şeyin yaşamasına, barınmasına engel olan (güç, tutum vb.).
5. isim, mecaz Bir şeyi büyük ölçüde kullanıp tüketen kimse:
Ekmek düşmanı.
6. isim, mecaz Bazı şeylerden nefret eden, tiksinen kimse:
İçki düşmanı.
Kelime Kökeni
Farsça ve Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) aynı anlama gelen duşmān veya duşman دشمان/دشمن sözcüğünden alıntıdır. Farsça sözcük Avesta (Zend) dilinde duşmanah- "kötülük düşünen, a.a." sözcüğü ile eş kökenlidir. Bu sözcük Avesta (Zend) dilinde duş veya duj- "kötü, uğursuz " (NOT: Avestaca sözcük Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *dus- "kötü, bozuk" biçiminden evrilmiştir. ) ve Avesta (Zend) dilinde manah- "düşünce, akıl, öğüt " sözcüklerinin bileşiğidir. (NOT: Avestaca sözcük Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *men-1 "düşünmek" kökünden türetilmiştir. ) Daha fazla bilgi için dys+, mantalite maddelerine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
[ Atebet-ül Hakayık (1300 yılından önce) ]