Sauropsida ("kertenkele yüzleri"), büyük ölçüde Reptilia sınıfına eşdeğer olan bir amniyot grubudur. Sauropsida, memelileri içeren amniyotların kladı olan Synapsida'nın kardeş taksonudur. Erken sinapsidler tarihsel olarak "memeli benzeri sürüngenler" olarak anılsa da, tüm sinapsidler, herhangi bir modern sürüngenden çok memelilerle daha yakından ilişkilidir. Sauropsidler ise memelilerden çok modern sürüngenlerle daha yakından ilişkili tüm amniyotları içerir. Buna, Linnaean taksonomisinde başlangıçta ayrı bir sınıf olarak adlandırılmasına rağmen, şu anda arkosauriyen sürüngenlerinin bir alt grubu olarak tanınan Aves (kuşlar) dahildir.
Sauropsida kladı iki ana gruba ayrılır: Eureptilia ("gerçek sürüngenler") ve Parareptilia ("sürüngenlere yakın"). Eureptilia, tüm canlı sürüngenleri (kuşlar dahil) ve çeşitli soyu tükenmiş grupları kapsar. kaplumbağaların kökenine ilişkin birkaç hipotez parareptillere ait olduklarını öne sürmesine rağmen, tipik olarak parareptilia tamamen nesli tükenmiş bir grup olarak kabul edilir. "Sauropsida" terimi, fosil kanıtlarına dayanarak kuşları sürüngenlerle gruplandıran Thomas Henry Huxley tarafından ilk kez tanımlanmıştır.
Biyolojik sınıflandırması
- Âlem: Animalia (Hayvanlar)
- Şube: Chordata (Kordalılar)
- Klad: Amniota
- Klad: Sauropsida
Alt gruplar
- †Parareptilia
- Eureptilia
- †Brouffia
- †Coelostegus
- †Thuringothyris
- †Captorhinidae
- Romeriida
![]() |
Sürüngen soy ağacının bir parçası olarak kuşların ortaya çıkmasına yardımcı ve tarihsel olarak önemli bir fosil olan Archaeopteryx lithographica'nın Berlin örneği |
Evrimsel tarihi
Sauropsidler, yaklaşık 320 milyon yıl önce Paleozoik Çağ'da bazal amniyot stoklarından evrimleşmiştir. Mezozoik Çağ'da (yaklaşık 250 milyon yıl öncesinden 66 milyon yıl öncesine kadar), sauropsidler karadaki, sudaki ve havadaki en büyük hayvanlardı. Mesozoik'e bazen Sürüngenler Çağı denir. Altmış altı milyon yıl önce, büyük gövdeli sauropsidler, Mesozoik çağın sonunda küresel yok olma olayında öldü. Birkaç kuş türü dışında, tüm dinozor soyunun nesli tükendi; Sonraki dönemde (Senozoik), kalan kuşlar o kadar geniş bir şekilde çeşitlendi ki, bugün, kara omurgalılarının her üç türünden yaklaşık biri bir kuş türüdür.
![]() |
Mezozoik sauropsidleri: Europasaurus ve Iguanodon dinozorları ve ön plandaki ağaç kütüğünün üzerine tünemiş erken kuş Archæopteryx. |