 |
| Portakal ağacında portakal çiçeği ve meyvesi. |
Portakal (Citrus sinensis), Citrus cinsi bir ağaç olan Citrus sinensis'i ve onun meyvesini tanımlar.
{tocify} $title={İçindekiler}
Bilimsel sınıflandırması
- Âlem: Plantae (Bitkiler)
- Bölüm: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
- Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
- Takım: Sapindales
- Familya: Rutaceae (Sedef otugiller)
- Alt familya: Aurantioideae
- Oymak: Citreae
- Cins: Citrus (Narenciye)
- Tür: C. aurantifolia
- İkili adlandırma: Citrus aurantifolia
Tarihi
İpek yolunun Anadolu'dan geçtiği dönemlerde narenciye Hindistan civarından gelen ticari bir üründü. Ümit Burnu'nun keşfedilmesiyle ticaret yolları değişmiş, Asya kıtasının Avrupalı devletler tarafından sömürgeleştirilmesiyle portakal üretiminin tamamı Portekiz civarına yayılmıştır. Türk topraklarına ilk kez Portekiz'den geldiği için Portekiz meyvesi anlamında Portakal (Portugal) meyvesi denmiş, zaman içinde de sadeleşerek portakala dönüşmüştür. Portakal'ın pomelo ile mandalina'nın doğal melezi olduğu sanılmaktadır.
Citrus sinensis'in meyvesine, "acı/ekşi portakal" olarak da anılan Citrus aurantium'un meyvesinden ayırabilmek için, "tatlı portakal" da denir.
Yetiştirildiği yerler
Türkiye'de Akdeniz ve Doğu Karadeniz (Rize çevresi) ayrıca Kıyı Ege'nin güneyi, Akdeniz çevresinde ve sıcaklık ortalaması 23 ila -3 °C arasında olan yerlerde yetişen ağaçlardır. En kaliteli Washington cinsi portakal Antalya ili Finike ilçesinde yetiştirilmektedir. Finike Çavdır köyü portakalı, en iyi portakal ödülü almıştır.
 |
| Portakallar |
Ekolojik özellikleri
Ο °C'ye kadar soğuğa dayanabilir. İyi drenajlı ve pH değeri 4,5-8 olan toprakları sever.
Kullanıldığı yerler
Kabuklarından portakal esansı, bu esanstan ise parfüm elde edilir. Gıda sanayisinde de bolca kullanır. Ayrıca ilaç sanayisinde de kullanılmaktadır.
Besin değerleri
Portakalın içerisinde B ve C vitaminleri bulunmaktadır.
| Besin öğeleri | 100 g |
|---|---|
| Enerji | 192 kJ (46 kcal) |
| Karbonhidrat | 11,54 g |
| Şeker | 9,14 g |
| Lif | 2,4 g |
| Yağ | 0,21 g |
| Protein | 0,70 g |
| Tiamin (B1 vit.) | 0,100 mg (%8) |
| Riboflavin (B2 vit.) | 0,040 mg (% 3) |
| Niasin (B3 vit.) | 0,400 mg (% 3) |
| Pantotenik asit (B5) | 0,250 mg (% 5) |
| B6 vitamini | 0,051 mg (% 4) |
| Folat (Vit. B9) | 17 mg (% 4) |
| C vitamini | 45 mg (% 75) |
| Kalsiyum | 43 mg (% 4) |
| Demir | 0,09 mg (% 1) |
| Magnezyum | 10 mg (% 3) |
| Fosfor | 12 mg (% 2) |
| Potasyum | 169 mg (% 4) |
| Çinko | 0.08 mg (% 1) |
%: Günlük önerilen miktar
 |
| Ortadan ikiye ayrılmış portakal |
portakal kelimesi hakkında bilgi nedir TDK sözlük anlamı ve açıklaması ne?
(Portugal yer adından)
1. isim, bitki bilimi Turunçgillerden, Akdeniz ülkelerinde yetişen, yaprakları sert bir ağaç (Citrus aurantium):
"Sonradan, orada çok güzel portakal ağacı yetiştiği anlaşılınca, meşe ağaçları köklenerek onların yerine portakal ağaçları dikildi." - Halikarnas Balıkçısı
2. isim Bu ağacın turuncu renkli, yuvarlak ve kabuğu güzel kokulu meyvesi:
"Portakallar yusyuvarlak birer altın gülüş hâlinde paldır küldür yağıyorlardı." - Halikarnas Balıkçısı
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
İngilizce: orange, Fransızca: orange, Almanca: Apfelsine, Orange, Latin: Citrus sinensis
Turunçgiller (Rutaceae) familyasından, yaprakları basit ve salgı bezli, çanak yaprakları 4-5 tane, taç yaprakları 4-6 parçalı ve serbest, ovaryum üst durumlu, her dem yeşil bitki.
Kelime Kökeni
İtalyanca Portogallo "Portekiz" özel adından türetilmiştir. Bu sözcük Latince portus Cale "İber yarımadasının Atlantik kıyısında bir liman, Oporto" özel adından türetilmiştir. Daha fazla bilgi için porto maddesine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
portakal "Portekiz turuncu" [ Ahmed Cavit, Kenz-ül İştiha Tercemesi (1803 yılından önce) ]