belirlenimcilik kelimesi ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
belirlenimcilik, -ği
isim, felsefe
Her olayın başka olayların gerekli ve kaçınılmaz bir sonucu olduğunu ileri süren öğreti; gerekircilik, determinizm:
"Descartes fizikte, tıpta ve fizyolojide mekanikçi belirlenimciliğin temellerini attı." - Aydın Boysan
Felsefe Terimleri Sözlüğü - 1975
Türkçe: İcabiye, İngilizce: determinism, Fransızca: déterminisme, Almanca: Determinismus, Latin: determinare
(Lat. determinare = sınırlama, belirleme) : I. (Doğa bilimlerinde) Evrende bütün olup bitenlerin nedensellik bağlantısı içinde belirlendiğini öne süren görüş. II. (Tanrıbilimde) Evrendeki olayların yanısıra insanın istencini de Tanrı'nın belirlediğini öne süren öğreti. III. (Ahlak felsefesinde) 1. İnsanın isteme ve eylemlerinin iç ve dış nedenlerle belirlenmiş olduğunu, dolayısıyle salt bir istenç özgürlüğü olamayacağını savunan görüş. Buna göre: a. İstenç ve eylem dış etkenlerin ürünüdür (mekanist belirlenimcilik), b. İnsanın istemeleri her zaman içinde bulunduğu toplumsal koşullara bağlıdır; bu koşullar istenci belirler (toplumsal belirlenimcilik), c. İnsanın eylemlerini tarih belirler (tarihsel belirlenimcilik). 2. İstenç ve eylemleri iç etkenlerin, ben'in, kişiliğin ürünü olarak gören anlayış. // İstencin ve eylemin nedeni kişilik olarak alındığından özgürlüğe de yer verilmiş olur (özbelirlenim: autodeterminismus). Karşıtı bk. belirlenmezcilik