 |
| Basiller: çubuk biçimli bakteriler |
Basil, çomak ya da çubuk biçimli bakteri türlerinin genel adıdır.
Terimin kökeni
Terim Türkçeye Fransızcadaki "bacille" sözcüğünden geçmiştir ve asıl kökeni ise Latincede "küçük çubuk" anlamına gelen "bacillum" sözcüğüdür. "Bacillum" ise yine Latince olan ve "sopa" anlamına gelen "baculum" sözcüğünün bir türevidir.
Basil, bir bakteriyoloji terimi olarak, ilk kez 1853 yılında bakteriyoloji biliminin kurucusu olarak nitelendirilen Alman botanikçi Ferdinand Julius Cohn (1828-1898) tarafından kullanılmıştır. Ferdinand Julius Cohn gözlemlediği bazı bakterileri benzedikleri şekilden dolayı bu biçimde adlandırmıştır.
İngilizcede basil
Mikrobiyoloji ile ilgili İngilizce metinlerdeki cümleler içinde "bacillus" (italik değil, baş harfi küçük) ve "bacilli" (baş harfi küçük) sözcüklerinin yer aldığı görülür:
- "bacillus", Türkçedeki "basil" teriminin İngilizcedeki direkt karşılığıdır ve tekildir;
- "bacilli" ise "bacillus" sözcüğünün çoğuludur ve Türkçede "basiller" olarak geçer.
İngilizce metinlerdeki cümleler içinde geçen "Bacillus" (italik, baş harfi büyük) ve "Bacilli" (baş harfi büyük) ise, sırasıyla, bir bakteri cinsi olan Bacillus'u ve bu cinsin üyesi olduğu bakteri sınıfı Bacilli'yi tanımlar:
- Bu iki terim Türkçe metinler içinde de aynen kullanılır; okunuşları ise "basillus" ve "basilli" şeklindedir.
Basil Türleri
- Bacillus anthracis - Şarbon basili
- Mycobacterium tuberculosis - Verem basili ya da Koch basili
- Mycobacterium leprae - Cüzzam basili
- Bacillus cereus
- Bacillus coagulans
- Bacillus natto
- Bacillus subtilis
- Bacillus thuringiensis
- Bacillus myocoides
- Bacillus megaterium
- Bacillus sphaericus
- Bacillus pumilus
- Bacillus circulans
- Bacillus coagulans
- Bacillus licheniformis
- Bacillus macerans
basil kelimesi hakkında bilgi nedir TDK sözlük anlamı ve açıklaması ne?
isim, biyoloji, Fransızca bacille
Bakterilerin çomak biçiminde ince uzun olan türü.
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
bk. bakteri
Su Ürünleri Terimleri Sözlüğü - 2007
Latin: bacillus
Çomak biçiminde ince uzun bakteri.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
İngilizce: bacillus
Gram pozitif, büyük, çomak biçiminde görülen mikroorganizmaların genel adı.
Hemşirelik Terimleri Sözlüğü - 2015
İngilizce: bacillus
Çomak şeklindeki bakteri.
İlaç ve Eczacılık Terimleri Sözlüğü - 2014
İngilizce: bacillus (Lat.)
Çomak biçiminde ince ve uzun görünümlü bakteri türü. ör.Bacillus sp., Mycobacterium sp
Kelime Kökeni
Yeni Latince bacillus "çubuk şeklinde bakteri" sözcüğünden alıntıdır. (İlk kullanımı: 1853 Ferdinand Cohn, Alm. botanikçi (1828-98).) Latince sözcük Latince baculum "çubuk, değnek, baston" sözcüğünün küçültme halisidir. Daha fazla bilgi için baget maddesine bakınız.
Tarihte En Eski Kaynak
[ Tıngır & Sinapian, Istılahat Lugati (1892) ]