Tütün, Solanaceae familyasının Nicotiana cinsindeki birçok bitkinin adıdır. Başta Nicotiana tabacum ve Nicotiana rustica türleri olmak üzere, dünya genelinde bilinen 70'den fazla tütün türü bulunmaktadır. Tütün endüstrisi birçok ülkelerin ekonomisinin esasıdır.
Kurutulmuş tütün yaprakları esas olarak sigara ve puroların yanı sıra pipo ve nargilelerde sigara içmek için kullanılır. Ayrıca enfiye, çiğneme ve daldırma olarak da tüketilebilirler.
Tütün, yüksek derecede bağımlılık yapan uyarıcı alkaloid nikotinin yanı sıra harmala alkaloidleri içerir . Tütün kullanımı özellikle kalp, karaciğer ve akciğerleri etkileyen birçok kanser türünün gelişiminde yüksek rol alır. Dünya Sağlık Örgütü, 2008 yılında "tütün kullanımını" dünyanın en büyük önlenebilir ölüm nedeni olarak belirlemiştir. Örgüt, 2022 yılında ise tütünün yaygın kullanımı için "tütün salgını" ifadesini kullanmıştır. Örgüte göre, dünya genelinde her yıl 8 milyon insan tütün kullanımına bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Tütün Kullanım Türleri
Dünya genelinde tütünün birçok farklı şekilde ticari olarak kullanımı bulunmaktadır.
- Sigara
- Hafif/Light Sigara
- Mentollü sigara
- Nargile
- Puro
- Pipo
- Elektronik Sigara
Türkiye'de Tütün Ekimi
| En Fazla Tütün Eken Ülkeler - 2005 (milyon ton) | |
|---|---|
| Çin | 2.51 |
| Brezilya | 0.88 |
| Hindistan | 0.60 |
| ABD | 0.29 |
| Endonezya | 0.14 |
| Türkiye | 0.14 |
| Yunanistan | 0.12 |
| Arjantin | 0.12 |
| İtalya | 0.11 |
| Pakistan | 0.08 |
| Dünya Toplamı | 6.38 |
| Kaynak: Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) | |
En Fazla Tütün Eken İller - 2014 | |
|---|---|
| Manisa | 20,3 |
| Denizli | 14,7 |
| Samsun | 7,0 |
| Uşak | 5,5 |
| Adıyaman | 5,0 |
| Balıkesir | 3,2 |
| Aydın | 2,4 |
| Tokat | 2,2 |
| İzmir | 2,2 |
| Malatya | 1,7 |
| Türkiye Toplamı | 70,0 |
| Kaynak:Türkiye İstatistik Kurumu | |
 |
| Hatay'ın Yayladağı İlçesi'nde yetiştirilen tütün ve çiçeği |
 |
| Tütün üretimi yapan başlıca ülkeler |
tütün ne demek TDK sözlük anlamı ve açıklaması nedir?
1. isim, bitki bilimi Patlıcangillerden, birleşiminde nikotin bulunan, otsu bir bitki (Nicotiana tabacum).
2. isim, bitki bilimi Bu bitkinin kurutulup kıyılarak sigara biçiminde veya pipoyla içilen yaprağı:
"Elinin tersiyle yeleğine düşen tütün küllerini silkti." - Memduh Şevket Esendal
3. isim, halk ağzında Duman.
Biyoloji Terimleri Sözlüğü - 1998
İngilizce: tobacco, Fransızca: tabac, herbe à la reine, Almanca: echter Tabak, Langblüttriger, Latin: Nicotiana tabacum
Patlıcangiller (Solanaceae) familyasından, 3 m kadar boylanabilen, tüysüz ve mumsu bir örtü ile kaplı, yaprakları uzun saplı, taç yaprakları tüpsü, salgı tüyleri bulunan, park, bahçe ve yol kenarlarında süs bitkisi olarak yetiştirilen bir tür.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü -
İngilizce: Nicotiana tabacum
İçerisinde nikotin gibi alkoloitlerle birçok zehirli maddeyi bulunduran bir bitki türü.
Kelime Kökeni
Eski Türkçe tüt- fiilinden +In sonekiyle türetilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
tütün "duman" [ Uygurca İyi ve Kötü Prens Öyküsü (1000 yılından önce) : kaltı lenxua sayu tütün tüterçe [her bir lotus çiçeği sanki duman tüter gibi] ]
tütün "duman" [ Filippo Argenti, Regola del Parlare Turco (1533) ]
dütün/tütün "duman, tütün bitkisi" [ Meninski, Thesaurus (1680) ]