Câlût ya da Golyat (İbranice: גָּלְיָת; Arapça: جالوت ), MÖ 11. yüzyılda yaşadığına inanılan ve Tanah, Eski Ahit ve Kur'an'da bahsi geçen savaşçı dev. İsrail Krallığı'nın gelecekteki hükümdarı Davud (İslam'da Davud peygamber) ile yaptığı ve kaybettiği düello ile bilinir.
Osmar Schindler'in Davud ve Golyat isimli eseri (yak. 1888) |
{tocify} $title={İçindekiler}
Yahudi ve Hristiyan kaynaklarında
Tanah ve Eski Ahit'e göre Antik Filistin şehri Gat'tandır. 1. Samuel 17 bölümüne göre Antik Filistinliler, İsrail Kralı Şaul (İslam'da Tâlût) ile savaş halindeydiler ve Câlût her gün İsrail askerlerini düelloya davet ediyordu. Sadece Davud Câlût'un karşısına çıkmaya cesaret edebildi ve onu sapanıyla yendi. Yenilmez savaşçılarını kaybeden Filistinlilerin cesareti kırıldı ve savaşı bırakarak kaçtılar. Devin kolları kesilerek tapınağa konuldu.
Câlût'u yenen Davud'un halk tarafından çok sevilmesi, adına maniler dizilmesi Kral Şaul'u endişelendirmeye başladı (1. Samuel, 18). Halkın Davud'u kral yapmak istediğini düşünmeye başladı ve onu öldürmeye karar verdi. Davud Şaul'dan kaçarken Câlût'un kılıcını yanına aldı (1. Samuel 21: 1-9).
Tanah ve Eski Ahit'teki bir başka bölümde (2. Samuel 21: 18-22) Beytüllahimli Yareoregim'in oğlu Elhanan'ın Câlût'u öldürdüğü söylenir. Akademisyenler bunun bir elle kopyalama hatası olabileceği düşünür, zira paralel başka bir bölümde "Elhanan, Gatlı Golyat'ın kardeşi Lahmi'yi öldürdü," denir.(1. Tarihler 20:5)
Davud Calut'un kafasını keserken |
İslam'da
Bakara Sûresi'nde (249-251) Davud ve Câlût'dan kısaca bahsedilir. Câlût'un kafir bir kavimden olduğu, Davud tarafından öldürüldüğü ve Allah'ın Davud'a hükümdarlık bahşettiği söylenir.
Câlût'un boyu
Câlût'un boyu tarih boyunca çeşitli yazar ve çevirmenler tarafından gitgide büyütülmekle birlikte; eldeki en eski belgeler olan Ölü Deniz Tomarları'nda, 1. yüzyıl tarihçilerinden Josephus'un kayıtlarında ve 4. yüzyıl Septuaginta'sında (Yunanca Eski Ahit) "4 dirsek (kübit) ve bir karış (span)" olarak verilir. Yaklaşık olarak 2 metreye denk gelen bu boy günümüz standartlarına göre devasa olmamakla birlikte Câlût çağdaşlarından yaklaşık %30 daha uzundu. Daha sonraki dönem belgelerde 6 dirsek ve 1 karış olduğundan bahsedilir ki bu da yaklaşık 3 metreye denk gelir.
Ayrıca bakınız
- İslam mitolojisi
- İsrailiyyat