keçi hakkında bilgi nedir sözlük anlamı ne?
1. isim, hayvan bilimi Geviş getiren memelilerden, eti, sütü, derisi ve kılı için yetiştirilen hayvan(Capra hircus).2. sıfat, mecaz İnatçı.
Keçi Kelimesinin Kökeni
Eski Türkçe eçkü sözcüğünden evrilmiştir.
Tarihte En Eski Kaynak
eçkü "aynı anlamda" [Divan-i Lugat-it Türk (1070)]
keçi [Divan-i Lugat-it Türk (1070)]
üçkü [Pavet de Courteille, Dictionnaire Turc Oriental (1500 yılından önce)]
keçiboynuzu [I. Selim Kanunnamesi (1520) : keçi boynuzu yükinden 1 ve hamr yükinden 3 akça]
Keçi ya da evcil keçi (Capra aegagrus hircus), boynuzlugiller (Bovidae) familyasının Caprinae alt familyasından Capra cinsini oluşturan memelilere verilen ad. Evcil keçiler, Doğu Avrupa ve Orta Doğu'da yaşayan yaban keçisinden evcilleştirilmiş olup, insanlar tarafından ilk evcilleştirilen hayvanlardan biridir. Keçiler ve koyunlar yakın akrabadır.
2011 senesinde BM Gıda ve Tarım Örgütü dünyada 924 milyondan fazla keçinin yaşadığını tahmin etmiştir.
Keçinin Bilimsel Sınıflandırması
Âlem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Artiodactyla (Çift toynaklılar)
Familya: Bovidae (Boynuzlugiller)
Alt familya: Caprinae
Cins: Capra (Dağ keçisi)
Tür: Capra aegagrus
Alt tür: C. a. hircus
Etimoloji ve isimlendirme
Keçi ismi Eski Türkçe keçi anlamına gelen eçkü sözcüğü ile eş kökenlidir. Güneybatı Oğuz dilleri dışında yer alan Türk dillerinde de keçi yerine eçkü ve benzer kelimelerin kullanımı yaygındır. Keçilerin yavrusuna oğlak, erkeğine teke, bir yaşındaki erkek ve dişisine ise çepiş denmektedir. Oğlak, yavru anlamına gelen Eski Türkçe oġul sözcüğünden +Ak ekiyle türetilmiştir ve teke kelimesinin kökenleri de Eski Türkçeye dayanmaktadır.
Yetiştirme ve kullanım
Keçiler sarp yamaçlara rahat tırmanır, patika ve uçurumlar kenarında dolaşmaktan çekinmezler. Bundan dolayı zor geçitlere keçiyolu denir. Taze filiz ve yaprakları severler. Ağaçların büyüme zamanlarında yeni açılgınlarını yediklerinden baharda zararlı olabilirler. Son yıllarda yapılan araştırmalarda ormana zarar verdikleri tezini çürüten bilim insanları vardır. Aksine ormanın yangına karşı korunmasına katkıda bulunduğuna dair tezler ortaya atılmıştır. Yaşlı bir erkeğin önderliğinde sürü halinde gezerler. Ancak belirli mevsimlerde belirli alanlarda otlamaları engellenerek zararları engellenip, doğaya katkısından faydalanılabilir.
Keçilerin gebelik süreleri 23 hafta kadardır. Genellikle 1-2 yavru doğururlar. Yavruları kıllı ve gözleri açık doğar. Birkaç saat içinde annelerini takip etmeye başlarlar. Oğlaklar 6 ay içinde erginleşip üreyebilirler. Keçiler 15-18 yıl kadar yaşarlar, ancak yaşam ömürleri stres gibi çeşitli faktörler yüzünden kısalabilir.
Evcil keçiler sütü, eti, derisi ve tiftiği için beslenir. Keçilerden elde edilen kürke post adı verilir. Genelde keçilerin derileri eldiven, çanta ve ayakkabı yapımında, kılları ve yapağıları ise dokumacılıkta kullanılır. Keçi sütü az yağlı ancak besleyicidir.
Keçi cinsleri
300'e yakın farklı keçi cinsi bulunmaktadır. Malta keçisi, boynuzsuz bir keçi cinsidir ve Saanen keçisi ile beraber dünyada en çok süt veren keçi cinslerindendir. Bu keçilerin yıllık laktasyonu 1000 kg civarındadır. Gerdanında memeye benzer iki uzantı mevcuttur. Beyaz ve uzun tüyleriyle dikkat çeken Keşmir ve Ankara keçisi, tiftiği çok beğenilen keçi cinslerindendir.
Türkiye'de kıl keçisi, tiftik keçisi, Kilis keçisi, Halep keçisi, Maltız keçisi ve Saanen keçisi olmak 6-7 çeşit keçi ırkı vardır.
Şube: Chordata (Kordalılar)
Sınıf: Mammalia (Memeliler)
Takım: Artiodactyla (Çift toynaklılar)
Familya: Bovidae (Boynuzlugiller)
Alt familya: Caprinae
Cins: Capra (Dağ keçisi)
Tür: Capra aegagrus
Alt tür: C. a. hircus
Etimoloji ve isimlendirme
Keçi ismi Eski Türkçe keçi anlamına gelen eçkü sözcüğü ile eş kökenlidir. Güneybatı Oğuz dilleri dışında yer alan Türk dillerinde de keçi yerine eçkü ve benzer kelimelerin kullanımı yaygındır. Keçilerin yavrusuna oğlak, erkeğine teke, bir yaşındaki erkek ve dişisine ise çepiş denmektedir. Oğlak, yavru anlamına gelen Eski Türkçe oġul sözcüğünden +Ak ekiyle türetilmiştir ve teke kelimesinin kökenleri de Eski Türkçeye dayanmaktadır.
 |
| Yavru bir evcil keçi |
Yetiştirme ve kullanım
Keçiler sarp yamaçlara rahat tırmanır, patika ve uçurumlar kenarında dolaşmaktan çekinmezler. Bundan dolayı zor geçitlere keçiyolu denir. Taze filiz ve yaprakları severler. Ağaçların büyüme zamanlarında yeni açılgınlarını yediklerinden baharda zararlı olabilirler. Son yıllarda yapılan araştırmalarda ormana zarar verdikleri tezini çürüten bilim insanları vardır. Aksine ormanın yangına karşı korunmasına katkıda bulunduğuna dair tezler ortaya atılmıştır. Yaşlı bir erkeğin önderliğinde sürü halinde gezerler. Ancak belirli mevsimlerde belirli alanlarda otlamaları engellenerek zararları engellenip, doğaya katkısından faydalanılabilir.
Keçilerin gebelik süreleri 23 hafta kadardır. Genellikle 1-2 yavru doğururlar. Yavruları kıllı ve gözleri açık doğar. Birkaç saat içinde annelerini takip etmeye başlarlar. Oğlaklar 6 ay içinde erginleşip üreyebilirler. Keçiler 15-18 yıl kadar yaşarlar, ancak yaşam ömürleri stres gibi çeşitli faktörler yüzünden kısalabilir.
Evcil keçiler sütü, eti, derisi ve tiftiği için beslenir. Keçilerden elde edilen kürke post adı verilir. Genelde keçilerin derileri eldiven, çanta ve ayakkabı yapımında, kılları ve yapağıları ise dokumacılıkta kullanılır. Keçi sütü az yağlı ancak besleyicidir.
Keçi cinsleri
300'e yakın farklı keçi cinsi bulunmaktadır. Malta keçisi, boynuzsuz bir keçi cinsidir ve Saanen keçisi ile beraber dünyada en çok süt veren keçi cinslerindendir. Bu keçilerin yıllık laktasyonu 1000 kg civarındadır. Gerdanında memeye benzer iki uzantı mevcuttur. Beyaz ve uzun tüyleriyle dikkat çeken Keşmir ve Ankara keçisi, tiftiği çok beğenilen keçi cinslerindendir.
Türkiye'de kıl keçisi, tiftik keçisi, Kilis keçisi, Halep keçisi, Maltız keçisi ve Saanen keçisi olmak 6-7 çeşit keçi ırkı vardır.
 |
| Keçi sürüsü, Mısır gibi yerlerde hala önemli olan eski bir gelenektir. |
 |
| Neolitik Atlit Yam köyünden keçi boynuzu |
 |
| İskelet (Capra hircus) |
 |
| Boynuzları olan beyaz bir İrlanda keçisi |
 |
| Yatay göz |
 |
| Keçi kalbi. Anatomik yapıların görüntülenmesi için netleştirilen örnek. |
 |
| Beyaz lekeli kahverengi / ten rengi keçi |
 |
| yavru Keçi |
 |
| iki aylık bir keçi yavrusu |
 |
| Bir dişi keçi ve iki yavru keçi |
 |
| Beslenen bir evcil keçi |
 |
| Keçiler sürülerde bazen kafa kıvrımları yoluyla bir egemenlik hiyerarşisi oluştururlar. |
 |
| Gliserinli keçi dili |
 |
| Keçi yetiştiriciliği Şili'deki Norte Chico bölgesinde yaygındır. Kurak alanlarda yoğun keçi yetiştiriciliği ciddi erozyon ve çölleşme yaratabilir. Üst Limarí Nehri'nden görüntü |
 |
| Boer keçisi |
 |
| Burkina Faso'dan gelen bu kadın gibi birçok ülkedeki küçük ölçekli çiftçiler için keçiler önemli hayvanlardır. |
 |
| Organik bir çiftlikte makinelerle sağılan keçiler |