algoritma kelimesinin kelime ve sözlük anlamı nedir?
isim, matematik, (algori'tma), Fransızca algorithmeOrta Çağda ondalık sayı sistemine göre, son zamanlarda ise iyi tanımlanmış kuralların ve işlemlerin adım adım uygulanmasıyla bir sorunun giderilmesi veya sonuca en hızlı biçimde ulaşılması işlemi, Harezmi yolu.
![]() |
Algoritma sözcüğü Ebu Abdullah Muhammed bin Musa el Harezmi'nin Latince isminden kaynaklanır. |
İlk algoritma, el Harezmi tarafından "Hisab el-cebir ve el-mukabala" kitabında sunulmuştur. Algoritma sözcüğü de El Harizmi'nin isminin Avrupalılarca telaffuzundan doğmuştur.
Algoritmanın Tarihi
Ana madde: Algoritmaların tarihsel sıralaması
Algoritma sözcüğü, Özbekistan'ın Harezm, bugünkü Türkmenistan'ın Hive kentinde doğmuş olan Ebu Abdullah Muhammed İbn Musa el Harezmi'den gelir. Bu alim 9. yüzyılda cebir alanındaki algoritmik çalışmalarını kitaba dökerek matematiğe çok büyük bir katkı sağlamıştır. "Hisab el-cebir ve el-mukabala (حساب الجبر و المقابلة)" kitabı dünyanın ilk cebir kitabı ve aynı zamanda ilk algoritma koleksiyonunu oluşturur. Latince çevirisi Avrupa'da çok ilgi görür. Alimin ismini telaffuz edemeyen Avrupalılar "algorizm" sözcüğünü "Arap sayıları kullanarak aritmetik problemler çözme kuralları" manasında kullanırlar. Bu sözcük daha sonra "algoritma"ya dönüşür ve genel kapsamda kullanılır.
Uygulama
Çoğu algoritmalar bilgisayar olarak uygulanmak üzere tasarlanmıştır. Bununla birlikte, başka yöntemlerle de uygulanmaktadır, biyolojik sinir ağı (örneğin insan beyninin hesap yapması veya bir böceğin yemek araması), elektrik devresi veya mekanik cihazlar gibi.
İkinci dereceden ax² + bx + c = 0 biçiminde bir denklemin tüm köklerini bulmak için algoritma yazalım:A0 --> Başla A1 --> Sayaç=0 (Sayaç'ın ilk sayısı 0 olarak başlar.) A2 --> Sayı=? : T=T+Sayı (Sayıyı giriniz. T'ye sayıyı ekle ve T'yi göster.) A3 --> Sayaç=Sayaç+1 (Sayaç'a 1 ekle ve sayacı göster.) A4 --> Sayaç<4 ise A2'ye git. (Eğer sayaç 4'ten küçükse Adım 2'ye git.) A5 --> O=T/4 (Ortalama için T değerini 4'e böl) A6 --> O'yu göster. (Ortalamayı göster.) A7 --> Dur
Kullanıcı tarafından girilen bir sayının faktöriyel değerini bulmak için bir algoritma yazalım:Adım 1: Başla. Adım 2: a, b, c, D, x1, x2, rp ve ip değişkenlerini tanımla. Adım 3: Diskriminant değerini hesapla. D ← b2-4ac Adım 4: Eğer D≥0 x1 ← (-b+√D) / 2a x2 ← (-b-√D) / 2a değerlerini hesapla ve x1,x2 değişkenleri göster. Eğer D≥0 değilse, Gerçek kısım(rp) ve sanal kısmını(ip) hesapla. rp ← b / 2a ip ← √ (D) / 2a Adım 5: "rp + j(ip)" ve "rp - j(ip)" değerlerini göster. Adım 6: Dur.
Adım 1: Başla. Adım 2: factorial,i ve n değişkenlerini tanımla. Adım 3: Değişkenlerin başlangıç değerlerini tanımla. factorial ← 1 i ← 1 Adım 4: Ekrandan girilen n değerini oku. Adım 5: (i=n) eşitliği sağlanana kadar tekrarla. 5.1: factorial←factorial*i 5.2: i←i+1 Adım 6: factorial değişkeninin değerini göster. Adım 7: Dur.
Algoritma ile ilgili Hukuki Konular
Algoritmalar, tek başlarına, genellikle patent verilebilir değildirler. Amerika Birleşik Devletleri'nde soyut kavramların, sayıların ve işaretlerin yalnızca basit yönlendirmelerinden oluşan bir iddia "süreç" oluşturmaz (USPTO 2006), ve bundan dolayı algoritmalar patent verilebilir değildir (Gottschalk v.Benson'da olduğu gibi). Bununla birlikte, algoritmanın pratik uygulamaları zaman zaman patent verilebilirdir. Örneğin, Diamond v.Diehr'da, sentetik kauçuğun muhafaza edilmesine yardımcı olmak için kullanılan basit geri bildirim algoritmasının uygulaması patent verilebilir sayılmıştır. Yazılım patenti son derece tartışmalıdır ve algoritmaları içeren birçok eleştirilmiş patent vardır, özellikle veri sıkıştırma algoritmaları, Unisys' LZW patentinde olduğu gibi.
Ek olarak, bazı kriptografik algoritmaların ihracat kısıtlamaları vardır.
Algoritmanın 1950'den Sonraki Tarihi
Faaliyetlerin birçoğu algoritmanın tanımının geliştirilmesine yönlendirilmiştir ve aktifliği çevredeki sorunlar nedeniyle, özellikle matematiğin temelleri(özellikle Church-Turing tezi) ve akıl felsefesi(özellikle yapay zeka konusundaki tartışmalar) sebebiyle devam etmiştir.
Önemli algoritma türleri
- Arama algoritmaları
- Bellek yönetimi algoritmaları
- Bilgisayar grafiği algoritmaları
- Birleşimsel algoritmalar
- Çizge algoritmaları
- Evrimsel algoritmalar
- Genetik algoritmalar
- Kripto algoritmaları veya kriptografik algoritmalar
- Kök bulma algoritmaları
- Optimizasyon algoritmaları
- Sıralama algoritmaları
- Veri sıkıştırma algoritmaları
Etiketler:
Ansiklopedi
Matematik Terimleri Sözlüğü
Türkçe Sözlük
Türkçe'deki Fransızca Kökenli Kelimeler