agora

agora kelimesinin sözlük anlamı nedir?

agora
isim (ago'ra) Rumca
Yunan klasik devrinde, sitenin yönetim, politika ve ticaret işlerini konuşmak için halkın toplandığı alan, halk meydanı.

Agora Kelimesinin Kökeni

~ EYun agorá/agýris αγορά/αγύρις toplanma yeri, kamuya ait açık alan, meydan, çarşı < EYun ageírō αγείρω toplanmak << HAvr *əger- < HAvr *ger- toplanmak, toplu halde olmak, sürü, güruh

Tarihte En Eski Kaynak
"antik kentlerde çarşı alanı" [ c (1934) : Romalılar devrine ait olduğu anlaşılan eski (Agora)nın zengin bir köşesi kazdırılarak ]

Kelime Kökeni
Eski Yunanca agorá veya agýris αγορά/αγύρις  "toplanma yeri, kamuya ait açık alan, meydan, çarşı" sözcüğünden alıntıdır. Yunanca sözcük Eski Yunanca ageírō αγείρω  "toplanmak" fiilinden türetilmiştir. Bu sözcük Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *əger- biçiminden evrilmiştir. Bu biçim Hintavrupa Anadilinde yazılı örneği bulunmayan *ger- "toplanmak, toplu halde olmak, sürü, güruh" kökünden türetilmiştir.

Tarihi Selanik agorası

Agora (Yunanca : Ἀγορά, Agorá), antik Yunan kentlerinde, şehirle ilgili politik, dini, ticari her türlü faaliyetin gerçekleştiği, tüm kamu binalarının etrafında sıralandığı halka ait geniş açık alan olup, Helenistik dönemde şekillenip Roma İmparatorluğu’nda ortaya çıkan forumların öncülüdür.

İlk agoralar şekil olarak son derece basit olup, bir kürsü ve oturma yerleri bulunan mekanlar coşkulu konuşmalara sahne olmaktaydı. Dini içerikli şenlikler ve tiyatro gösterileri de ilk zamanlar agorada düzenleniyordu.

Örnekler
Antik metinlerde agora toplantı alanı, pazar yeri, konuşma alanı, bir zaman dilimi anlamlarında kullanılmış olup, aynı zamanda Trakya’da Chersonese civarında bir kasaba adı olarak geçmektedir.

Lübnan'da antik Sur
kentinde bulunan Roma agorası

Agora, kentin ortasında ya da liman yakınında bulunmakta olup, etrafı dükkanlar, sütunlar, heykel ve ağaçlarla çevrilirdi.

Minos kentlerinde bulunan tiyatroya benzeyen alanlar da agoranın öncülleri olabilirler. Anadolu’da Pergamon (Bergama) ve Nysa agoraları Helenistik, Aizanoi, Asos, Ephesos (Efes) agoraları Roma döneminden kalmadır.

Wycherley kentin bütünü gibi, agoranın da basit biçimde ortaya çıktığını, tek gerekenin, düz ve açık bir alan olduğunu, agoranın geniş anlamda, kent yaşamına ve yerleşme alanlarında kıvrılıp giden, sonra da kırlara doğru yayılan ana caddelere uygun bir odak sağlaması gerektiğinden, olanak varsa, kentin az çok merkezindeki bir alan-dan yararlandığını belirtmiştir.

Etimoloji

Antik Grekçe'de Homeros'un İlyada Destanı’nda (M.ö. 8. yüzyıl) αγορα, (αγείρω "toplanmak" fiilinden türemiştir.) “toplantı, toplantı yeri, meclis” anlamını taşımaktadır.

Yunanca'da da agora, "toplanma yeri" anlamını korumaktadır. Agorastis "alıcı, pazara gelen müşteri" kelimeleri de Grekçe'den Yunanca'ya değişikliğe uğramadan geçmiştir.